Бағдарламалық қамтамасыз етуінің құрастырушылары және қарапайым пайдаланушылары үшін Web-технологияның мағынасы – бұл ең алдымен интеграционалдық технология болып анықталады.
Web-технологиялардың қызығушылығы - адам мен компьютер арасындағы ақпаратты жеткізу құралы ретінде көбінесе әмбебап интерфейс анықтайды.
Бүкіл әлемдік ғаламтордың негізі – HTML – Hyper Text Markup Language гипер мәтіннің белгілеу тілі болып табылады. Ол құжаттың (веб-беттің) логикалық (мағыналық) белгілеу үшін қызмет етеді.
Веб-беттегі мазмұнының бейнеленгенді басқару мақсатымен (CSS) стильдердің каскадты кестелері арналған. Көбінесе CSS белгілі мәтіндікWord процессорінде қолданылатын стильдерімен ұқсас болып келеді. Веб-беттерге динамизм (шығатын мәзірі, анимация) беру үшін скрипттерді жазылу тілдері қолданылады.
Бүкіл әлемдік ғаламторда стандарттық скрипттік тілі Java Script болып табылады. Java Script тілінің ядросы ECMAS cript болып табылады [1].
HTML, CSS, Java Script тілдерінің көмегімен қанша керек болса да күрделі веб-сайттарды құруға болады. PHP (Personal Home Page) – сценарийлерді құру сервердің тілі. PHP алғашқы версиясын 1994 жылы Расмус Лердорф құрып, ол Web- беттеріне келіп кетушілерді бақылау үшін құралдардың жинтығы түрінде болды. Бүгінгі таңда бұл бағдарламалаудың нағыз қуатты тілінің бірі, оның атауы PHP Hyper Text Preprocessor (гипер мәтіннің PHP препроцессоры) рекурсивтік құрылым ретінде өзгертілді.
Сондықтан, кез келген ұйым немесе компания үшін Ғаламтор желісінде веб-бет құрудың маңызы айтарлықтай артты, себебі веб-сайт – бұл ұйымның виртуалды рұқсат карточкасы.
Веб-сайт контентін басқару жүйесі – бұл веб-сайт контентін құру, редакциялау және басқару үшін пайдаланылатын ақпараттық жүйе. Сайтты басқарудың оқу жүйесін өңдеудің маңыздылығы – қазіргі кезде веб-сайт контентін басқару жүйесімен жұмыс жасауға жеткілікті мөлшерде машықтанған қажеттілігі бар, демек әр түрлі веб-ресурстарды құрудың және қолдаудың инструменталды құралдарының көмегімен тиімді оқып-үйренудің рөлі зор.
Мұндай жүйе пайдаланушыларға және үйренушілерге веб-өңдеудің негізін жан-жақты зерттеу үшін құрал-жабдықтар жиынтығын пайдалануға мүмкіндік береді, веб-сайт контентін басқару жүйесінің инсталляция механизмімен таныстырады, веб-ресурстың ақпараттық толтырылуын басқаруға және фреймворктармен жұмыс жасауға үйретеді, бірақ, бірінші кезекте, веб-сайтты жылдам құруға және басқаруға мүмкіндік береді [2].
Веб-сайттардың түрлері
Интернет-портал – дербес ұйыдардың немесе корпоративті құрылым бөлімшелерінің функционалды толыққанды сайттарынан құралған көпкомпонентті тармақтаоған құрылым.
Ақпараттық ресурстар:
- Тақырыптық сайт – сайт,қандай да бір тақырып бойынша ерекше таршеңберлі тақырыптық ақпарат беретін сайт.
- Тақырыптық портал –белгілі бір тақырып бойынша толық қамтылған ақпарат беретін өте үлкен веб-ресурс.Тақырыптық сайттарға ұқсас порталдар пайдаланушымен өзара әрекет ететін құралдардан тұрады және пайдаланушыларға портал шеңберінде (форумдар, чаттар) қарым-қатынас жасауға мүмкіндік береді – бұл пайдаланушының болатын ортасы.
Бизнес иелерінің интернет-өкілдіктері (Ғаламтормен әрдайым тікелей байланысты емес):
- Сайт-визитка – сайт иесі (ұйым немесе жеке кәсіпкер) жалпы мәліметтерден тұрады. Қызмет түрі, тарихы, прайс-лист, байланыс мәліметтері, реквизиттар, жүру схемасы. Мамандар өз түйіндемелерін салады – бұл жан-жақты рұқсат карточкасы.
- Көрнекі сайт –кей жайдайда функциясы кеңейтілген сайт-визитканы осылай атайды: қызметті жан-жақты сипаттау, портфолио, пікірлер,кері байланыс формасы және т.б.
- Бірлескен сайт –компания-иесі, қызметтер/өнімдер, компания өміріндегі оқиғалар туралы толық ақпараттан тұрады. Сайт-визиткадан және көрнекі сайттан көрсетілген ақпараттың толықтығымен ерекшеленеді, көбінесе контентпен жұмыс жасауға арналған әр түрлі функционалдық құралдардан (іздеу және фильтрлер, оқиға күнтізбесі, фотогалереялар, бірлескен блоктар, форумдар) тұрады. Бұл туралы компанияның иесі ішкі ақпараттық жүйелермен ықпалдастырылған болады. Осы және басқа пайдаланушы топтарға – қызметкерлерге, дилерлерге, контрагенттерге және т.б. арналған жабық бөлімдерден тұруы мүмкін [3].
- Өнім каталогы –каталогта тауарлардың/қызметтердің толық сипаттамасы, сертификаттар, техникалық және тұтынушылық мәліметтер, сарапшылардың пікірлері және т.б. болады. Мұндай сайттарда прайс-листта жариялай алмайтын тауарлар/қызметтер туралы ақпараттар болады.
- Интернет-дүкен – өнім каталогы бар сайт, оның көмегімен клиент өзіне қажетті тауарға тапсырыс бере алады. Есептеулердің әр түрлі жүйелері пайдаланылады: тауарлардың үстеме төлемін жіберу немесе есепті факспен автоматты түрде жіберуден бастап пластикалық карталардың көмегімен есептесуге дейін.
- Промо-сайт – нақты тауарлық марка немесе өнім туралы сайт, мұндай сайттарда бренд, әр түрлі жарнамалық акциялар (конкурстар, виктоиналар, ойындар және т.б.) туралы толық қамтылған ақпарат жарияланады.
- Сайт-квест – өзара байланысқан логикалық жұмбақтарды шешу бойынша жарыстар ұйымдастырылатын Интернет-ресурс.
- Веб-сервис – қандай да бір тапсырмаларды орындау үшін немесе WWW желісінің шеңберінде қызмет көрсету үшін құрылған сайт.
- Жарнама тақтасында тауарды және қызметті сату немесе сатып алу туралы көпшілікке арналған жарнамаларды орналастыруға мүмкіндік болатын ресурс бар, сонымен қатар мұнда қысқа мазмұнда қандай да бір ақпарат қалдыруға болады.
- Сайттар каталогы – бұл сайттар және блоктар жарияланатын ресурс, мысалы, Open Directory Project. Каталогтар ақылы және ақысыз болуы мүмкін. Сонымен қатар каталогтар сайттар каталогында жарияланған ресурстардың алға жылжуына мүмкіндік береді [4].
Бірнеше HTML-файлдарға арналған стильге тоқталатын болсақ, қарапайым тәжірибе ретінде стильдің бір жеке файлда берілуі болып табылады. Ондай файлдар үшін CSS кеңейтілімін қолданылады. Мысалы, style.css файлында мынаны жазуға болады:
BODY {margin-left:40px;}
H1,H2,H3,H4,H5,H6
{
text-align:right;
color: red;
font-family: “Arial Cyr”, Geneva, Helvetica, sans-serif;
}
Бұл нұсқауларды қосу үшін HTML-файлдағы
… бөлімінде келесі сілтемені орналастыру қажет.
Стильдік анықтамаларды осылай орналастыру тәсілі өте ыңғайлы болып табылады. Бір стильдік файлға көптеген HTML-құжаттар сілтене алады. Осы жеке файлдағы өзгерістер ондаған (немесе жүздеген) беттердің сыртқы түрінде көрінеді.
Стильдердің құрамдастырылуы
HTML-кодтарға стильдерді ендірудің үш түрлі тәсілі көрсетілген:
- Жеке тегтегі нұсқаулар;
- HTML-файл тақырыбындағы нұсқаулар;
Стильдік анықтамаларды құруда қолдануға болатын 70-ден артық қасиеттері бар. Алдымен бірнеше қарапайым оқу жаттығуларынан бастау қажет [5].
Қорытынды.веб-технологияларды зерттеу барысында сіздерді HTML жұмыс негіздерімен және CSS стильдерімен таныстырдым. Веб-қосымшаларды енгізудің үйлесімді негізгі аспектілерімен, интернетте жұмыс істеудің және іздеудің тиімді, жаңа технологияларымен таныстыңыздар. Сонымен қорытындылай келе жаңа ақпараттық технологиямен орындалатын қызмет өзінің кез-келген нақты формасында тиімдірек орындалады, адам өркениетті бола бастайды. Бүгінгі интернет ғасырында web-беттер мен сайт жасау іскерлігі ақпараттық қоғамдағы адам мәдениетінің элементі болып есептеледі.Осы себеппен web-бағдарламалау бөліміне информатиканы зерттеу бағдарламасында және ақпараттық технологияларда маңызды орын беріледі.
Әдебиет:
1. Бөрібаев Б., Мадьярова Г.А., Веб-технологиялар, Алматы, 2011. – С. 26-30.
2. Рaзвитиe вeб-тexнoлoгий, тeндeнции и пeрcпeктивы [Элeктрoнный рecурc] URL: http:// www.4stud.info/web-programming/lecture9.html
3. Monstra [Элeктрoнный рecурc] URL: http://ru.monstra-cms.wikia.com/
4. C.Мaкaрoв. Yii. Cбoрник рeцeптoв. ДМК Прecc, 2013. - 372 c.
5. Вoзмoжнocти PHP [Элeктрoнный рecурc] URL: http://www.php.net/manual/ru/intro-whatcando.php/
