Ерікті (волонтер) сөзі – латынның «voluntarius» сөзінен шыққан, «адамның өз еркімен, өзінің есебі арқылы қоғамдық жұмыстарға белсенді араласушы» деген мағынаны білдіреді. Тағы бір мағынасы «өзінің қалауымен әскерге барушы адам».
Қазіргі уақытта Қазақстанда еріктілер қозғалысы сапалы түрде дамуда. Адалдықтың, адамгершіліктің, мейірімділік пен жомарттықтың ақ туын биік көтерген еріктілердің қоғамда алатын орны ерекше екенін атап өту керек. Себебі олар жеке және заңды тұлғаларға, әлеуметтік топтарға ақысыз, қайтарымсыз, қалтқысыз, құқықты тең сақтай отырып қызмет көрсетеді, сондай-ақ, адамгершілік ұстанымды, әлеуметтік жауапкершілікті ұстана отырып, қоршаған ортаны қорғауға, қоғамда өзара қол ұшын беру мен адами қарым-қатынасты қалыптастыруға барын салады.
Еріктілер қызметі тіркелген ретінде немесе еріктілер ретінде тіркелмей-ақ жүзеге асырыла береді. 18 жасқа толмағандар еріктілер олардың денсаулығы мен ізгілікті дамуына нұқсан келтірмейтін және оқу үдерісіне кедергі жасамайтын жағдайда айналыса алады. 14 жасқа толмаған еріктілер ата-аналары жазбаша рұқсатын бергенде ғана айналыса алады.
Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2016-2019 жылдарға арналған бағдарламасында: «ТжКБ ұйымдарында студенттерді қоғамдық қызметке, патриотизмді дамытуға, әлеуметтік жауапкершілікке, салауатты өмір салтын насихаттауға, өзін-өзі басқаруды дамытуға интеграциялайтын жастар ісі жөніндегі комитеттерді құру жұмыстары жалғасатын болады. Колледж студенттері волонтерлік қызметке белсенді түрде тартылатын болады. Жыл сайын патриоттық тәрбиені дамыту, қазақстандық бірегейлік пен бірлікті нығайту бойынша іс-шаралар жүргізілетін болады. ТжКБ оқу орындарында балалар үйлеріне, онкологиялық ауруханалар мен мүгедектер үйлеріне, Ұлы Отан соғысының ардагерлеріне көмек көрсету үшін, ірі халықаралық іс-шараларды дайындау үшін волонтерлер мектептері жұмыс істейтін болады. Сондай-ақ, "Үздік волонтер" конкурсы өткізіледі. 2020 жылға қарай қоғамдық пайдалы (волонтерлік және т.б.) қызметке тартылатын студенттердің үлесі 60 %-ды құрайды» делінген.
Еріктілер қозғалысының негізгі бағыттарына мыналар жатады:
- Әлеуметтік бағыттағы еріктілер қозғалысы (жетімдерге, мүгедектерге, қарттарға, жалғызілікті жандарға қол ұшын беру).
- Спорт бағытындағы еріктілер қозғалысы (аймақтық, облыстық, республикалық, халықаралық олимпиада, универсиадаларға ерікті ретінде қатысу, фанклуб мүшесі болу).
- Мәдени бағыттағы еріктілер қозғалысы (өнер, кино, көрме, кітапхана, мұражай, саябақтарда іс-шаралар жүргізуге ат салысу).
- Экологиялық бағыттағы еріктілер қозғалысы (қоршаған ортаны қорғау, мегаполис тазалығы, флора, фаунаны сақтау, көмек беру, экологиялық таза өнімдерді тұтынуға шақыру, экологиялық сақтық шараларын қолдануға шақыратын ағартушылық).
- Донорлық бағыттағы еріктілер қозғалысы (қан тапсыру, ағартушылық жұмыстарын жүргізу).
- Ауқымды шаралар бағытындағы еріктілер қозғалысы (масштабты іс-шараларға қатысады: фестиваль, форум, семинар, концерттер және т.б.).
- Корпоративтік бағыттағы еріктілер қозғалысы (жұмыстан тыс уақытта компания, фирма қызметкерлерінің жұмыстан тыс уақытта ерікті қызметін атқаруы, қоғамдық қорлардың жұмыстарын жүргізуге ат салысуы).
- Медиа бағытындағы еріктілер қозғалысы (фотограф, журналистер, дизайнерлердің жұмысы).
- Қоғам қауіпсіздігін сақтау еріктілері (қоғам тынышсыздығы мен табиғи апаттарға көмек қолын созу).
Еріктілер қызметін жүзеге асыратындардың дені - жастар. Техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында аталмыш қызметті жүзеге асыратын тетік-жастар ісі жөніндегі комитет болып табылмақ.
«Болашақ» колледжінің жастар ісі жөніндегі комитетінің құрамына «Жас Отан» жастар қанаты, «Замана» дебат клубы, «Фемида» заң клубы, «Үкілі үміт» қыздар клубы, «Руханият» шығармашыл жастар клубы, «Жас қыран» жасағы, «3х4» көңілді тапқырлар клубы, «Кербез» би ансамблі кіреді. «Жас қамқоршылар» еріктілер қозғалысы өз жұмысын 2014 жылы бастады. Еріктілер қозғалысы жастар ісі жөніндегі комитет аясында жүзеге асырылады, аталмыш комитет жоспары негізінде жоғарыда көрсетілген бағыттар бойынша жұмыс жасайды. Айталық, әлеуметтік бағыт бойынша жыл сайын дәстүрлі түрде Қарттар үйіне, Балалар үйіне мерекелік концертпен барса, әлеуметтік дүкендерге киімдер, сыйлықтар, кітаптар тарту етеді. Спорттық бағыттағы еріктілерге жергілікті «Қайсар» ФК-ның фанклуб мүшелерін жатқызсақ, мәдени бағыттағы еріктілер Ә. Тәжібаев атындағы облыстық ғылыми-әмбебап кітапханасында өткізілетін «Кітапхана түні» акцияларына, сондай-ақ, қала саябағында өткізілген буккроссингке қатысады. Экологиялық бағыттағы еріктілер қала сенбіліктеріне шығып, Қарттар үйінің ауласын, көктемгі уақыттарда жалғызілікті қариялардың ауласын тазалауға көмектеседі. Ауқымды шаралар бағытындағы еріктілер қала күніне арналған концерттерде, фестиваль, форум, семинарларда, жастар акцияларында өз белсенділігімен көзге түссе, қоғам қауіпсіздігін сақтау еріктілері 2015 жылы су басқан Қарағандыға өз әлеуметтік көмектерін аямады, жасөспірімдер арасында құқық бұзушылықтың алдын алу үшін рейдтерге және педпатрульдерге шығады.
Қазақ тілінің сөздігіне үңілсек, «ерікті» деген сөзге синоним болатын «асар» сөзі бар. Асар – ауыл-аймақ, көрші-қолаң болып белгілі бір мұқтаж жанға қолдарынан келгенше тегін көмек көрсету. «Асар» салты қазақта ежелден бар, сондықтан «ерікті» қызметін кейін пайда болған немесе жаңа заманның термині деп қабылдаудың қажеті жоқ. Тек форматын заманауи бағытқа өзгерткен, жастарды жанашырлыққа, мейірімділікке тәрбиелеудің ұтымды әдісі деп қарағанымыз жөн.
Әдебиет:
1. https://kk.wikipedia.org/wiki/Волонтерлік_іс
2. www.мечтайсомной.рф/волонтёры/Мечты_детей
