Мақалада бағдарламалау мамандығының қазіргі уақытта дамуы, қолданылуы туралы жазылған. Бұл мамандық соңғы уақыттарда сұранысқа ие мамандықтардың біріне жатады. Бағдарламалау мамандығын басқа мамандықтардан ерекшелігі сіз қашықтан жұмыс істей аласыз, яғни бастысы компьютер және интернет болса болғаны. Сонымен қатар тағы бір ерекшелігі қызықты әрі жұмыс шарттары бағдарламалаушыға тиімді болып келеді.
Кілттік сөздер: болмыс, бағдарламалау, қолданбалы, жүйе, веб технология, информатика, IT жобалар, интернет, сайт, дыбыстық бақылау жүйелері.
В статье рассматривается развитие программирования как профессии в современном обществе. Профессия программиста в настоящее время является одной из наиболее востребованных. Анализируются преимущества, в т. ч. возможность дистанционной работы.
Ключевые слова: программирование, профессиональное развитие, дистанционная работа.
Мамандық таңдау-өмірдегі ең күрделі және маңызды шешімдердің бірі. Мамандық таңдау-бұл сізді үлкен өмірге апаратын бірінші саты. Таңдалған мамандық болашақта бақытты болашақтың кілті болып табылады. Өмірде мамандықтың түрі көп. Әр адам өмірде бір мамандықтың иегері болуы керек. Әрине үшін көп еңбек ету керек. Ең алдымен, адам өз мамандығының дағдыларын үйренуге міндетті. Әрбір мамандық адамға көптеген талаптарды қояды.
Әр адам — бұл әлеуметтік болмыс. Сондықтан, кем дегенде, қартайған кезде зейнетақы алу үшін жұмыс істеу керек.Жұмыс тек табыс табу үшін ғана емес сонымен қатар ол жұмыс сізге ұнауы қажет. Ең бастысы мамандық таңдау мәселесі байыптылықпен ескерілуі керек.
Балалар өздерін ересектермен байланыстыра отырып, өздерінің мамандықтарын "үлгі етеді". Қазір қыздардың көбісі модель болғысы келеді. Ал соңғы кездері ұлдар ғарышкерлер мен капитандар болғысы келмейді. Қазір басқа мамандықтарға басымдықтар көбірек. Көбісі бағдарламашы, мұғалім, заңгер, қаржыгер, банкир,дәрігер болғысы келеді. Және бұл мамандықтар қазіргі кездері жақсы дамыған мамандықтардың бірі. Соңғы уақытта өз өмірін күш құрылымдарымен байланыстырғысы келетін жастар, тіпті қыздардың саны артты.
Кеңес уақытында бір кәсіпорында тұтас отбасымен жұмыс істеу беделді болды. Еңбек әулеттері осылай пайда болған. Олар туралы көркем фильмдер де түсірілген. Бір кәсіпорында өмір бойы еңбек ету абыройлы және беделді саналған.
Біздің өмірімізде үнемі бір нәрсені таңдау керек болады. Қарапайым күнделікті мәселелерден басталып, жаһандық проблемаларға дейін барады. Әр адамның өміріндегі ең маңызды екі таңдау болады. Ол — өмірлік серігінді және болашақ мамандығынды таңдау.
Әрқайсымыз: «Мен кім болғым келеді?» — деп ой өз өзімізден сұрадық. Бұл сұрақ ең қиын сұрақтардың бірі болып табылады. Алайда, ерте ме, кеш пе, бәрі өз өмірімен не істегісі келетінін, қандай маман иесі болғысы келетінің түсіне бастайды.
Енді, қазіргі заманға сай және дамыған мамандыққа тоқталайық. Ол — бағдарламалау (информатика) мамандығы. Бағдарламалау мамандығының артықшылығына келетін болсақ:
− Біріншіден,өте танымал мамандық, өйткені біздің қазіргі әлемде жұмыс істемейтін түрлі технологиялардың көбісі бағдарламалау арқылы жұмыс істейді, ал компьютерлер мен Интернет заманауи адамның өмірінің барлық салаларына кеңінен енеді.
− Екіншіден, егер бұл мамандық сұранысқа ие болса, онда ол жоғары ақы төленеді, әсіресе мансаптық өсу кезінде жалақы мен төлемдер бірнеше есе артады. Сонымен қатар, компьютерлік бағдарламаларды құру жасаушыға тұрақты табыс әкеледі.
− Үшіншіден, бұл мамандықта жақсы жұмыс шарттары бар. Оларға: тыныш және жайлы кеңсе, онда шу естілмейді. Бұл сіздің ойыңызды жинақтауға және өз жұмысыңызды істеуге кедергі келтірмейді.
− Төртіншіден, сіз қашықтан жұмыс істей аласыз: жұмыс нәтижелерін Интернет арқылы жіберуге болады, тіпті егер сіз планетаның басқа жағында болсаңыз да, сізге тек Интернет болса болғаны.
− Бесіншіден, бағдарламашы болып жұмыс істеудің өзі қызықты және ерекше міндеттерді шешу, креативті ойлауды талап етеді.
Бірақ, бәрі сияқты, бағдарламашы мамандығының да кемшіліктері бар.
− Біріншіден, сіз компьютерде көп отыруыңыз керек, және бұл денсаулыққа зиянды, сондықтан әр адам табандылықты дамыта бермейді.Яғни көп уақыт компьютер алдында отыруыңыз сіздің көзіңізге үлкен зияның тигізеді.
− Екіншіден, бағдарламашы мамандығы ауыр жұмысты қажет етеді, өйткені кейде сіз ұзақ уақыт және ұзақ уақыт орындалатын тапсырмаларды шешуге тура келеді.
− Үшіншіден, бағдарламалауды ұйымдастырып, жинау керек.
Бағдарламалау — бұл тез дамып келе жатқан сала болғандықтан, бағдарламашы қазіргі технологияға тез бейімделіп, жаңа технологияларды үнемі үйреніп отыруы керек. Сондықтан, өздігінен білім алу — бағдарламашының негізгі дағдылардың бірі. Әйтпесе, бірнеше жылдан кейін оның маман ретіндегі бағасы айтарлықтай төмендейді. Және де бағдарламашы ағылшын тілін білуі өте маңызды. Себебі информатика мен ағылншын тілі бір бірмен өте тығыз байланысты, яғни көптеген терминдер ағылшын тілінде қолданылады.Тағы бір бағдарламашы үшін үлкен қасиет ол-жауапкершілік.Бағдарламашы өзінің орындап жатқан жұмысына жауапкершілікпен және төзімділікпен қарай білу керек.
Жоғарыда айтылғандай, бағдарламашы өте пайдалы кәсіп. Алайда, бағдарламашылар қанша табыс табады деген сұрақ көпшілікті қызықтырады. Жалақы маманның деңгейіне, сондай-ақ қайда,қалай жұмыс істейтініне байланысты. Үлкен қалаларда бағдарламашылар жақсы фирмаларда жұмыс істейді,ал шағын қалаларға келетін болсақ, жалақы аз, бірақ олар өмір сүру деңгейіне сәйкес келеді.
Жұмыс орнын таңдағанда, бағдарламалаудың компанияда қаншалықты маңызды болатынына назар аудару керек, бұл болашақта бағдарламашының алатын дәрежесіне әсер етеді.
IT бөлімінің бастығы болу үшін сіз мықты мінезге ие болуыңыз керек, өзіңіз туралы дұрыс шешім қабылдай алуыңыз, оларды қолдай білуіңіз керек, сонымен қатар шыдамды және мақсатты болуыңыз керек. Осы қасиеттердің бәрі мансап сатысында алға жылжуға және бірінші дәрежелі бағдарламашы болуға көмектеседі.
Енді бағдарламалау мамандығының шығу тарихына тоқталайық. Бағдарламалаудың кәсіп түрі ретінде әсіресе, кәсіби қызмет ретінде пайда болуы әлдеқайда қиындау болған. Бағдарламаланатын құрылғылардың алғашқы аналогтары музыкалық қорап және баррель орган болды және бағдарлама айналмалы білікке жазылды. Алғашқы бағдарламаланатын есептеу құрылғысы аналитикалық қозғалтқышты Чарльз Барб әзірледі (бірақ оны тұрғыза алмаған).
1843 жылдың 19 шілдесінде ұлы ағылшын ақыны Джордж Байронның қызы Ада Августа Лавлейс адамзат тарихындағы алғашқы бағдарламаны аналитикалық машинаға жазған деп саналады. Бұл бағдарлама қозғалатын сұйықтықтың сақталу заңын білдіретін Бернулли теңдеуін шешті. Оның алғашқы және жалғыз ғылыми жұмысында Ада Ловеласс көптеген сұрақтарды қарастырды. Ол бірқатар жалпы ойлар (жұмыс жасайтын жад ұяшықтарын сақтау принципі, қайталану формулаларының циклдік есептеу процестерімен байланысы) білдіретін қазіргі бағдарламалау үшін өзінің маңыздылығын сақтап қалды. Бабельдің материалдары мен Лавлейс түсініктемелерінде 1950 жылдары қолданылған ішкі топтама және кіші кітапханалар, командалық өзгертулер және индекс регистрі сияқты ұғымдар келтірілген. Алайда, Ада Лавлейс жазған бағдарламалар ешқашан іске қосылмаған.
Лавелестің графикасы Ада Августус құрметті алғашқы бағдарламашы болып саналады (бірақ, әрине, қазіргі заманғы стандарттар бойынша бір бағдарламаны жазуды кәсіп немесе кәсіби қызмет деп санауға болмайды). Тарих өзінің атауын әмбебап бағдарламалау тілі «Ада» атауымен сақтап қалды.
Алғашқы жұмыс істейтін бағдарламаланатын компьютер (1941), оған арналған алғашқы бағдарламалар, сонымен қатар (белгілі бір ескертпелермен) бірінші деңгейлі Планкалкюль бағдарламалау тілін неміс инженері Конрад Цузе жасаған.
Бағдарламалау кәсіптің бір түрі ретінде маманның негізгі кәсіби қызметі бола алады немесе басқа кәсіптік міндеттерді шешуге көмекші қызмет ретінде пайдаланылуы мүмкін немесе кәсіби емес салада (проблемаларды шешудің құралы немесе бағдарламалау процесіне қызығу) қолданылады. «Бағдарламалаушы» термині міндетті түрде кәсіби білім немесе кәсіби қызметті білдірмейді.
Бағдарламашы жұмыс істеуіне байланысты 3 топқа бөлінеді.Оларға:
- Қолданбалы бағдарламашылар. Негігі атқаратын жұмысы ройындар, бағдарламалар және редакторлар құру болып табылады. Олардың жұмыс аясына сонымен қатар бейне және дыбыстық бақылау жүйелері, SKD және т. б. арналған бағдарламалық жасақтама жасау түрлері кіреді.
- Жүйелік бағдарламашылар.Олардың атқаратын жұмысы операциялық жүйелерді дамыту, желілермен жұмыс жасау, әртүрлі таратылған мәліметтер базаларына интерфейстерін жазу болып табылады. Бұл санатта жұмыс атқаратын бағдарламашылар аз, бірақтан да айлығы айларлықтай көп.
- Веб-бағдарламашылар.Бұл санатқа кіретін бағдарлаашылар Интернет, сайт жасау және желілермен жұмыс істейді. Олар сайттардың бағдарламалық компоненттерін жазады.
2009 жылы бағдарламашы күні ресми түрде бекітілді, ол жыл сайын 13 қыркүйекте аталып өтіледі.
Қорытындылай келе, бағдарламалау мамандығы қазіргі кездері өте дамыған.Бағдарламалаушы мансапты бағдарламашылар тобының жетекшісіне дейін (топ жетекшісі), компанияның IT директоры, IT жобалар менеджері және тағы басқа да үлкен жетістіктерге кәсіби жетіле алады,яғни бірден-бір өте жақсы мамандықдеп айтуға болады!
Әдебиет:
- Балдин, К. В. Информатика для ВУЗов: Учебник 2016. 75 бет
- Балдин, К. В. Информатика и информационные системы: Учебное пособие 2016. 92 бет
- Гвоздева, В. А. Информатика, автоматизированные информационные технологии и системы:2016. 112 бет
- Бодров, О. А. Предметно-ориентированные экономические информационные системы: Учебник для вузов 2017. 12 бет
- Орел Е. А. Особенности интеллекта профессиональных программистов 2007. 54 бет
