Мақалада құрастырмалы-монолитті қаңқалы жүйелерге шолу жасалады, Қазақстандағы жергілікті жағдайларға оңтайландырып жасау.
Кілт сөздер: құрама-монолитті қаңқа, жіктер, технологиялар, бағана, беларқалар, арқалықтар.
В статье делается обзор сборно-монолитных каркасных систем который хотим оптимизировать на Казахстанские местные условие.
Ключевые слова: сборно-монолитный каркас, стыки, технологии, колонна, ригели, балки.
Қазіргі уақытта әлемнің дамыған елдерінде жыл сайын миллион шаршы метр тұрғын үй салынуда, елімізде 18,6 миллион адам тұрады.
Яғни 1 адамға жылына 1 м2 кем емес. National Bureau of Statistics of China деректері бойынша соңғы бес жыл ішінде әр түрлі елдерде жылына 1 тұрғынға шаққанда тұрғын үй құрылысы былайша өзгертілді
|
Елдер |
Тұрғын үй құрылысының үлес көлемі (м²/адам/жыл) |
|
|
1. |
Батыс Европа елдері |
1,1–1,4 |
|
2. |
Америка Құрама Штаттары |
1,2–1,4 |
|
3. |
Қытай Халық Республикасы |
1,1–1,2 |
|
4. |
Беларусь |
0,4–0,7 |
|
5. |
Қазақстан Республикасы |
0,39–0,41 |
|
6. |
Ресей Федерациясы |
0,3–0,4 |
Кестеге қарасақ бізде тұрғын үй құрылысы көлемі өте төменгі деңгейде екенін байқаймыз. Осы мәселені шешудің бір жолы, құрылыс технологиясының бағытын өзгерту деп ойлаймыз. Олардың бірі болып табылады: ИМС жүйесі, Contiframe жүйесі, Scanlight жүйесі, Contiframe жүйесі, құрама-монолитті SARET технологиясы, КУБ жүйесі және т. б.
Қысқаша әрқайсысы туралы айтып кетейік. Құрама-монолитті қаңқаларды пайдалану құрылыстың өзіндік құны, ғимараттарды тұрғызу мерзімін қысқарту, салынып жатқан үйлердің жоғары тұтыну сапасына қол жеткізу айтарлықтай төмендетуге мүмкіндік береді.
Құрама-монолитті технология үлкен қаңқаларды салуға бұл бөлмелердің қабаттарда орналасуын еркін жоспарлауға мүмкіндік береді.
Сейсмикалық аудандарда құрастырмалы-монолитті қаңқаларды қолдану мүмкіндігі жабындылардың ойық емес құрастырмалы-монолитті дискілермен қамтамасыз етіледі.
Иновациялық модульді жүйесі.
Көп қабатты қаңқалы ғимараттармен қатар, ғимарат жағдайында тегіс төбелерді алдын-ала басып шығарумен, иновациялық модульді жүйенің ғимараты практикалық құрылыста пайдаланылды. Бұл ерекше және дәстүрлі емес құрылымдық жүйені 1957 жылы проффесор Б.Жежел Югославияда ұсынған. Бұл жүйенің барлық рамалық элементтері, борттық элементтер мен бағандар тек үйкеліс пен сығымдау күшіне байланысты орнату кезінде бір-бірімен біріктіріледі. Жақтауды орнату кезінде алдымен биіктігі 2–3 қабатты бағаналар орнатылады. Еден тақталары деңгейіндегі бұл бағандар арқан арматурасынан өтуге арналған бағандардың секцияларының бағыттары бойынша тесіктерден тұрады. Бағаналарға бекітілген уақытша металл платформаларда, бұрыштарымен кесілген темірбетон тақталары алдымен конструкциялық қалыпта орналастырылған.
Сурет 1. иновациялық модульді жүйесінің беларқасыз нұсқасы: а — жалпы көрніс; б — қырлы тақталармен нұсқасы; в — қуыс-тұйық тақталармен нұсқасы; 1 — баңғана; 2 — ретті тақта; 3 — консольді тақта; 4 — шеткі элемент; 5 — созылмалы арматура
Алдын-ала бекітілген арматура орналастырылған монолитті тіректері бар алдын-ала пластиналардың түйісуіндегі көлденең қималар күшейтілмейді, өйткені жұмыс арматурасы оларды кесіп өтпейді.
Сурет 2. Scanlight жүйесі
Scanlight жүйесі 1991 жылы Лондон политехникалық орталығында әзірленген, сипатталғанға жақын және түпкі профильдің құрама элементі бар алдын ала керілген құрама-монолитті арқалықтарды қамтиды. ИМС жүйесіндегі сияқты, түпкілікті арқалықтарда орналасқан өтпелі кернеулі арматура колонналардағы өтпелі тесіктер арқылы өтіп кеткен. Осы жүйеде жабылатын аралықтар 8.5 м ұзындыққа, аражабындар арқалықтарының конструктивтік биіктігі 800 мм және көп буынды тақталар 300 мм болғанда жетеді. Жабын конструкциясы тұрғын үй үшін жарамсыз, бірақ гараж-тұрақтардың көп қабатты ғимараттарындағы жабын үшін пайдаланылуы мүмкін
Contiframe жүйесі Ұлыбританияда 6,0-ден 7,20 м-ге дейінгі көп қабатты азаматтық ғимараттар үшін әзірленді және қолданылды. Жүйенің негізгі жүк көтергіш элементтері — бір бағытта жиналған көп тіректі арқалықтар (беларқа) және басқа бағытта алдын-ала монолитті арқалықтар (беларқалары), олар құрастырылатын бағаналарда қолданады. қабаттың биіктігі. Арқалықтарға алдын-ала кернеулі көп қуыс тақталары төселген. Колонналардың шанышқылы жігі еденді кесу бағандардың арматурасынан өту үшін екі арқалықтардың да, арматураның да дәлдігін талап етеді.
Құрама-монолитті SARET технологиясы
Алғаш рет бұл технологияны Францияда SARET компаниясы патенттеді, оның аты бүкіл әлемге таратылды. Қазіргі уақытта осы технологияның заңды мұрагерлері француздық KR1 корпорациясы және британдық Douhty & Hanson инвестициялық және құрылыс холдингі болып табылады.
SARET конструктивті жүйесі диаболалық қондырғыға қосылған кезде бекітілген пішінді қалып ретінде әрекет ететін және едендер қабаттасқаннан кейін ғимараттың тірек жақтауын құрайтын бағаналардың, гирдерлердің және жіңішке престрессияланған еден дискілерінің классикалық кадр жүйесіне негізделген. Бұл технологияда, есептеулер бойынша, монолитті бетонның мөлшері бетонның жалпы көлемінің 10–12 % құрайды. Беларқалардың тіреуіші бағанның торабына қаттылық беру үшін қосымша арматуралар баған корпусынан өтеді. Монолитті интерфейс В30 класындағы бетоннан жасалған.
Delta жүйесі. Бұл жүйенің қаңқасына бағаналар, жиналмалы көп қуысты тақталар мен болат бетонды беларқалар енгізілген. Бағаналар әр қабат бойынша беларқаларды орнатуға арналған тірек консольдері орналасқан ойықтармен жабдықталған. Delta-беларқаның кешенді қимасы жалпақ дәнекерленген трапециялық қима пішінімен, жабынның қалыңдығына жазылған, және иілу бетонымен түзілген. Көп қуысты тақталар белгілі шешімде екі жағынан ашық қуыстармен орындалған. Монтаждау кезеңінде тақталар табақ болаттан жасалған тірек, консольді шығыңқы беларқаның төменгі сөрелеріне орнатылады. Delta-беларқа түзетін иілген профильдердің қиғаш бүйір қабырғалары бойлық кең жіктері бар жинақталған көп қуысты тақталардыңтақталардың қалыңдығына жазылған монолитті тақталы беларқалардың жабдықталған. Тақталар арасындағы арасындағы арматураланған монолитті арқалықтар, бағаналы монолитті арқалықтар және тірек монолитті беларқала басты және екінші дәрежелі арқалықтардың қиылысатын жүйесін құрайды. Екі жағынан да көп қуысты тақталардың ашық қуыстармен жасалған.
Сурет 3. КУБ құрылымдық жүйесінің көп қабатты ғимаратының дизайны
КУБ жүйесі МНИИТЭП және ГинроНИИ РАН институттарымен бірлесіп жасалған және биіктігі 16 қабатқа дейін тұрғын, қоғамдық және өндірістік ғимараттар салуға арналған. Ол еден дискілерінен және көп деңгейлі бағандардан шығатын бөліктердің болмауымен ерекшеленеді. Жұмыс кезінде тірек жүйесінде бағандары бар едендердің монолитті құрастырмалы-монолитті дискілері арқасында, анықталмайтын рамалық конструкция бірнеше рет орындалады. Тік қаттылық диафрагмаларымен бірге рамка тік және көлденең жүктемелерді қабылдау бойынша жұмыс істейді..
Құрылыстың күрделі технологиясы. Ғимаратты салу кезінде бағанның бағаналық тақтасы қол жеткізу қиын жерде бағанға орнатылуы керек, бұл қосымша қауіпсіздік шығындарын талап етеді. Баған тақтасының арқалық пен түйісуі қабықтың құрылысына және тірек тақталарын дәнекерлеуге қажет металды тұтынудың жоғарылауымен сипатталады. Бұл қондырғыда бағандарды баған тақтасымен біріктіру үшін көп мөлшерде дәнекерлеу жұмыстары қажет.
Әлемде құрамалы-монолитті қаңқалы үйлердің бүгінгі таңда ыңғайлы және арзан болатынын байқадық. Әр елдерде өз климаттық жағдайларына өзінің сипаттарына байлансты әр-түрлі жіктерді орналастырудың технологиялар бар. Қазақстанда оңтайландырылған технологиялар жоқтың қасы болып табылады.
Әдебиет:
- Бадьин Г.М Сычев С. А. Современные технологии строительства и реконструкции зданий //СПб.: БХВ-Петербург, 2013. — 288 с. — ISBN 978–5–9775–0856–8.
- Зотеева, Е. Э. Инновационный потенциал сборно-монолитных систем гражданских зданий / Е. Э. Зотеева, А. П. Исаев, Н. И. Фомин // Академический вестник УралНИИпроект РААСН. — 2016. № 4(31). С. 66–71.
