Қазақстан тарихын қашықтықтан оқыту бойынша е-ресурстар
Қапан Асель Нұрлыбекқызы, студент
А.Байтұрсынов атындағы Қостанай өңірлік университеті
Ғылыми жетекші: Бектұрғанов Қ.Б., тарих магистрі
Мақалада Қазақстан тарихын қашықтықтан оқыту бойынша Е — ресурстарды дамытуға қойылатын талаптар баяндалған, бұл оқушылардың білімін жақсартуға ықпал етеді. Әлемдік қоғам жаңа өркениеттік кезеңге көшуде, ол қоғамдық өмірдің барлық салаларында ақпараттық-коммуникациялық технологияларды кешенді енгізумен байланысты ғаламдық әлеуметтік-экономикалық өзгерістермен сипатталады. Онлайн оқыту интернет, білім, компьютерге немесе интернетке қосылған басқа гаджетті пайдаланып білім мен дағдыларды игеру. Бұл форма қашықтан оқыту саласында пайда болды және интернеттің және цифрлық технологиялардың дамуымен оның логикалық жалғасы болады.
Түйінді сөздер: модельдеу, қашықтықтан оқыту, визуализация, Ақпараттық-коммуникация, интеграция.
В статье описаны требования к разработке электронных ресурсов для дистанционного изучения истории Казахстана, что способствует повышению уровня знаний студентов. Мировое общество вступает в новый цивилизационный этап, который характеризуется глобальными социально-экономическими изменениями, связанными с комплексным внедрением информационных и коммуникационных технологий во все сферы общественной жизни. Онлайн-обучение — это приобретение знаний и навыков с использованием Интернета, знаний, компьютеров или других устройств, подключенных к Интернету. Эта форма появилась в сфере дистанционного обучения и станет ее логическим продолжением с развитием Интернета и цифровых технологий.
Ключевые слова: моделирование, дистанционное обучение, визуализация, информация и общение, интеграция.
Әлемдік қоғам жаңа өркениеттік кезеңге көшуде, ол қоғамдық өмірдің барлық салаларында ақпараттық-коммуникациялық технологияларды кешенді енгізумен байланысты ғаламдық әлеуметтік-экономикалық өзгерістермен сипатталады. Онлайн оқыту интернет, білім, компьютерге немесе интернетке қосылған басқа гаджетті пайдаланып білім мен дағдыларды игеру. Бұл форма қашықтан оқыту саласында пайда болды және интернеттің және цифрлық технологиялардың дамуымен оның логикалық жалғасы болды. 90-шы жылдардың соңында интернет желісінде дәріс видео пайда болды, бірақ олар 2010 жылдан кейін танымал болды. Сол кезде Coursera, Udacity және Udemy сияқты компаниялар ақшаны тартуға және өз курстарын жаппай және тегін және ақылы пайдалануға қол жеткізе алды. Содан бері, онлайн курстар тек білім алуға және онлайн емтихандардан өтуге ғана емес, мұғалімдер мен оқушылар арасындағы тікелей байланыс арнасына айналды. Онлайн-білім беру оқушыларға білім беру ортасына толығымен енуіне мүмкіндік береді — дәріс оқып тыңдау, тапсырмаларды орындау, мұғалімдермен кеңесу және желіге қосылу арқасында сыныптастармен сөйлесу.
Ақпараттық — коммуникациялық қамтамасыз ету үшін жылдам еніп жатқан цифрлық технологиялар мектептегі білім беру жүйесіне белгілі бір талаптарды қалыптастырады. Сондықтан соңғы он жылдықта білім алушылардың жеке қасиеттері айтарлықтай өзгерді. Гаджеттердің барлық түрлері бүгінде балалар өмірінің маңызды бөлігі болып табылады, олар өте жақсы бағдарланған. Сондықтан қазіргі ғалымдар білім берудің жаңа парадигмасын іздеуде. Қазақстан Республикасында «Өмір бойы білім беру» — «LifeLongLearning (LLL)» және «Баршаға білім» қағидаттарын ұсынған ЮНЕСКО-дан кейін, ЮНЕСКО-ның «Төрт тірек» қағидасына негізделген жаңа білім беру парадигмасы жасалды, және атап айтқанда: өмір сүруге үйрету; білуге үйрену; жасауды үйрену; қатар өмір сүруді үйрену, өйткені қазақстандық білім берудің басты мақсаты әлемдік білім беру кеңістігіне интеграциялау болып табылады.
Барлық жаһандық алғышарттардан басқа, республикада, жергілікті географиялық сипаттамаларына байланысты, шалғайдағы ауылдық елді мекендерде халықтың бір бөлігінің өмір сүруінен туындаған білімге қол жетімділік тапшылығын азайту қажет. Сондықтан мемлекет білім беруді ақпараттандыруды осы мәселені шешудің басым бағыты ретінде қарастырады. Қолданбалы бағдарламалық өнімдер негізінде электрондық оқытуды енгізу үшін бірқатар тұжырымдамалық және нормативтік құжаттар әзірленді: Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін ақпараттандырудың мемлекеттік бағдарламасы, Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін ақпараттандыру тұжырымдамасы, жүйені ақпараттандыру стратегиясы. Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі білімі және т. б. 2005–2010 жылдарға арналған білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасы бірыңғай ақпараттық білім беру ортасын құрудың басымдықтарын айқындалды, оның ішінде: білім беру процесіне АКТ-ны енгізудің нормативтік-құқықтық базасын жетілдіру; білім берудің барлық деңгейлерінде қашықтықтан оқыту технологияларын әзірлеу және енгізу; аймақтарда ақпараттық-ресурстық орталықтарды және Министрліктің білім беру порталын құру; орта білім беру ұйымдарын білім беру бағдарламаларына сәйкес электрондық оқу басылымдарымен қамтамасыз ету; Қазақстан Республикасының электрондық үкіметінің бірыңғай көлік ортасымен интеграциялану негізінде аймақтардың порталын және е — ресурстық орталықтарын біріктіру үшін қолданыстағы байланыс арналары негізінде корпоративтік желіні дамыту және т. б. 2010 жылдың 1 ақпанында Елбасының Жарлығымен құрылған Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспарында Н.Ә.Назарбаев, болашақ экономикалық тиімділік жұмыс күшінің сапасы мен өнімділігін едәуір жақсартатын білімге инвестиция салумен тығыз байланысты. Білім беру саласының сапалы қызметтерді ұсынуды кеңейтудің басым міндеттерінің қатарына тиімді білім беру инфрақұрылымын құру міндеттері қойылды. Стратегиялық жоспар білім беру жүйесін әрі қарай ақпараттандыруға және электронды оқытуды жаппай енгізуге бағытталғандығын анықтайды Дәстүрлі оқулықпен салыстырғанда Қазақстанның жаңа тарихында цифрлық білім беру е-ресурстарын пайдаланудың артықшылығы зерттелетін материалдың аясының кеңеюінен, оқытудың интерактивтілігінен, жедел бақылауды қамтамасыз ететін және кейіннен кері байланыс беретін материалды игеру траекториясының бағытын ескере отырып, оқу процесін модельдеуде көрінеді, сонымен қатар бұл процесте үлкен рөл алады. Электрондық оқыту жүйесінің пилоттық жобасы шеңберінде Білім және ғылым министрлігінің «Ұлттық ақпараттандыру орталығы» акционерлік қоғамымен орыс тілінде 5–11 сыныптар үшін 468 цифрлық білім беру ресурстары әзірленіп, интернетке орналастырылды. 5-сынып — 49, 6-сыныпқа — 20, 7-сыныпқа — 20, 8-сыныпқа — 30, 9-сыныпқа — 30, 10-сыныпқа — 29, 11-сыныпқа — 56 интернетке орналастырылды.
Оқу үрдісіндегі жаһанды өзгерістердің бірі тез әрі жылдам мультимедиялық жабдық пен телекоммуникациялық технологиялар кеңінен қолданылуы. Жыл сайын жоғары технологиялар қоғамның күнделікті өміріне тереңірек енуде. Мультимедиялық, интерактивті, мобильді және 3D технологиялар байланыстың жаңа түрлерімен сандық әлемді құрды. Оқу үдерісіндегі талабына сай жоғарғы оқу орындарының тарихты оқытудағы ақпараттық-коммуникациялық технологиялар атты жаңа пәннің еңгізілуі технологияларды жақсы меңгеруі биік шыңдардан көрсетеді.
Аталып кеткен білім берудегі 3D технологиялар сабақтар мен дәрістерді әртараптандыруға, оқу үдерісін тиімді және көрнекі көлемді етуге мүмкіндік береді. Сабақта 3D визуализацияның мазмұнын пайдалану білім алушыларға көрнекі түрде түсіндіруге мүмкіндік береді, сабақ барысында зерттелетін тақырыптың тақырыбына және бүкіл құрылымнан оның жеке элементтеріне жылжымалы түрде, күрделіден қарапайымға және керісінше ауысуға мүмкіндік береді. 3D визуализацияның е — ресурстары арқылы білім берудің интерактивті мазмұны тестілер, 3D бейнелер, имитациялар, виртуалды зертханалар, интерактивті іс-шаралар, ойындар, сонымен қатар мәтіндер, кескіндер мен сілтемелерді қолдануға қол жетімді тұрғыда болады. Мысалы, ежелгі қоғамдардың атмосферасына сүңгу үшін — мумия немесе пирамида моделін жобалауға, тау шыңының мөрі, табиғи апаттардан қорғағысы, су тасқыны дамбасын жобалау және басып шығаруға, оны бірден сезінуге болады. Бұл тізімнің аяғы жоқ, тек идея сатысында тоқтап қалмай, оны бейнелеу маңызды.
http://ikitap.kz / — Бұл бүгінгі күні қазақстандық және әлемдік авторлардың 4 мыңнан астам туындылары жинақталған Қазақстанның ашық кітапханасы.
http://e-history.kz/ru — «Қазақстан тарихы» ақпараттық — білім беру порталы соңғы жаңалықтар негізінде құрылды. Бұл портал жаңа технологиялар мен эксклюзивті ақпараттың ерекше үйлесімі. Онда «Қазақстан тарихы», «Тарихи білім», «Тұңғыш Президент», «Адамдар тарих толқынында», «Тұлғалар», «Электрондық мұрағат» және басқа бөлімдер бар. Әр түрлі форматтағы ақпарат — қарапайым мәтін, PDF, инфографика, интерактивті ойындар, фотосуреттер, видео және аудио. Негізгі артықшылығы — порталдың көптілділігі: қазақ, орыс, ағылшын.
http://www.madenimura.kz / — «Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасы Қазақстан Республикасының Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың бастамасымен жасалды. халықтың мәдени мұрасын, қазіргі ұлттық мәдениетті, фольклорды, дәстүрлер мен әдет-ғұрыптарды зерттеу жүйесін құруды қарастырады; тарихи, мәдени және сәулет ескерткіштерін рекреациялау, ұлттық әдебиет пен жазудың ғасырлық тәжірибесін қорыту; әлемдік ғылыми ойлаудың, мәдениет пен әдебиеттің үздік жетістіктері негізінде гуманитарлық білімнің толыққанды қорын мемлекеттік тілде құру бағытталды.
http://www.eurasica.ru / — сайт Еуразия тарихына, тілі, тері түсі немесе мәдениеті бойынша әртүрлі халықтар тұратын үлкен аймаққа арналған. Бірақ бұл халықтар бірқатар соғыстар, шапқыншылықтар, мәдени байланыстар мен бейбіт одақтар арқылы олардың өткені мен бүгінін алдын-ала анықтаған ортақ тағдырмен байланысты.
https://100kitap.kz/kz Алдағы бірнеше жылда гуманитарлық білімнің барлық бағыттары бойынша әлемдегі ең жақсы 100 оқулықты әртүрлі тілдерден қазақ тіліне аударып, жастарға дүние жүзіндегі таңдаулы үлгілердің негізінде білім алуға мүмкіндік жасалды.
Жалпы қазіргі білім беру саласында жаһандық өзгерістерге байланысты алдағы уақытта көптеген жаңа бастамалардың заманы туып тұр. Себебі, қазіргі таңдағы онлайн сабақ өткізу барысында Қазақстан тарихы пәні бойынша е-ресурстардың тапшылығы күн тәртібіндегі басты мәселе екені анық. Осы мақсатта елімізде көптеген жұмыстар атқарылуда. Қазіргі заманда ең басты мәселе — ақпараттың таратылуы. Бұл дегеніміз, тарихи сананың жеткізілуін трансформациялау, бүгінгі сұранысқа сәйкес келуін қамтамасыз ету болып табылады. Осыған байланысты еліміздің ЖОО-да оқытылып жатқан «Тарихты оқытудағы ақпараттық және коммуникациялық технологияларды қолдану» курсы бүгінгі күннің талабына жауап беретін мамандардың кәсіби дайындығына өз септігін тигізері анық.Қорытындылай келе, е — ресурстар арқасында тек тарихты тануға емес, сонымен қатар оқудан тыс курстарды меңгеруге мүмкіндік тудырады. Заманауи құндылықтарға бейімделе отыра қазақстан тарихын меңгеру қарқынды дамып жатыр. Елімізде білім саласына назар ерекше аударылуда.
Әдебиеттер:
- Жанысбекова Г. А., Нарымбет Г. Б. СОЗДАНИЕ ЦИФРОВЫХ РЕСУРСОВ ПО НОВОЙ ИСТОРИИ КАЗАХСТАНА И МЕТОДЫ ИХ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ // Современные проблемы науки и образования. — 2015
- Алимгазинов К. Ш. Интернет и историческое знание: новое обретение в казахстанской историографии // Очерки по историографии и методологии истории Казахстана. — Алматы, 2007. — С. 278–327.
- Момынова З. Электронная библиотека: беседа на тему // Digital Kazakhstan. Журн. Цифровой цивилизаций. — 2008. — № 12. — С. 34–37.
- http://nuralib.kz/k/chtatel_5_2
