Мақалада стереометрияны зерттеуге арналған Сabri Express бағдарламасының нұсқаулығы қарастырылған.
Түйінді сөздер: технологиялар, бағдарлама, Cabri Express
В статье рассматривается руководство программы для изучения стереометрии Cabri Express.
Ключевые слова : технологии, программа, Cabri Express
Стереометрия-геометрияның негізгі бөлімдерінің бірі, маңызды бөлімі. Оқушыларға геометрияның бұл бөлімін түсіну қиын екені жасырын емес. Көп жағдайда мұғалімдер өздері көрнекіліктер арқылы түсіндіреді. Бірақ, егер мектеп оқушыларының қиялы дамымаған болса, түсіндіру қиын. Мұндай жағдайларда стереометрия сабақтарында компьютерлік бағдарламаны қолданған дұрыс. Заманауи талаптарға сәйкес, барлық білім алушыларда смартфон бар, бағдарламалық құрылғыларды білім алушылар өз бетінше қолдана алады. Осы талаптарға сәйкес келетін бағдарлама Cabri Express деп санаймын [1].
Cabri Express-бұл 5 жастан 95 жасқа дейінгі кез-келген адамға кез-келген математикалық операцияны қарапайым есептеу арқылы жылдам әрі оңай орындауға, функцияның графигін көрсетуге немесе 2D немесе 3D түрінде сурет салуға мүмкіндік беретін веб-бағдарлама болып табылады [2].
Бағдарламаны ашқан кезде жылжымалы калькулятор шығады. Есептелетін өрнекті енгізген сәттен бастап нәтиже өрнектің астында пайда болады. Нәтиже = немесе≈ белгісімен алдын-ала көрсетіледі, өйткені ол дәл немесе шамамен көрсетіледі. 1, ÷ және 2 пернелерін кезекпен басқан кезде 1/2 бөлшек және 0,5 нәтиже алынады (жүйенің таңдауына байланысты үтірмен). 2 (⌫ пернесі) белгісін алып тастап, 3 пернесін басқан кезде нәтиже ≈ 0.33 ретінде көрсетіледі, өйткені ағымдағы дисплей үтірден кейін 2 белгіге дейін дөңгелектенеді. Жоғарғы оң жақ бұрышта орналасқан ^ немесе v пернелерін басу арқылы көрсетілген ондық бөлшектердің санын өзгертуге болады.
«?» белгінің болуы құрылғы есептеуді орындау үшін кем дегенде тағы бір қосымша параметрді күтетінін көрсетеді.
Калькуляторда радиан дәрежесі жоқ екенін ескеу керек. Егер 30 ° синусын есептегіңіз келсе, 30° түймесін басу арқылы градусқа қатысты екенін көрсету керек, sin 30 ° және = 0,5 деген нәтиже пайда болады. Егер sin 30 өлшем бірлігін көрсетпей терілсе, нәтижесі ≈ — 0.99 пайда болады. Әрине, sin π нәтиже береді = 0.
Alt пернесін басу, барлық дәстүрлі математикалық функцияларды қамтитын екінші функция жиынтығын ашады.
Бағдарламада графикте бар. y = алгебралық өрнек арқылы берілген кез-келген функцияның графигін автоматты түрде көрсетеді. Өрнек енгізілген функцияның графигі осьтер жүйесінде көрсетіледі, оны сұраныс бойынша өзгертуге болады: х және y коэффициенттерінің шкаласын сүйреп апару және өзгерту үшін шкаланың құсбелгісін басу арқылы графиктің орнын өзгертуге, оның шекараларын өзгертуге, сондай-ақ осьтердің көлбеуін өзгертуге болады [2]. Y = түймесін қайта басу әр түрлі түстермен қосымша графиктерді көрсетуге мүмкіндік береді.
Калькуляторды жапса немесе орынын оуыстырса, сол жақта бетінде бірнеше түрлі батырмаларды көрсетеді. Батырманы басу арқылы тиісті құрал таңдалады. Мысалы, батырманы басса, сегменттің екі ұшының орналасуын көрсетеді, екі жағынан кезекпен басу арқылы сызық сегментін жасайды. Ең көп таралған құралдар бірден қол жетімді,ал сол батырманы ұзағырақ басып тұрса, басқа да қолжетімді функциялар ұсынылады.
Құралдарының түзу элементтері, мысалы, 1 суретте көрсетілген:
Сурет 1.
Жоғарғы батырмада басқару құралдары орналасқан 2 сурет.
Сурет 2.
Кабри көмегімен заттарды жылжыту үшін меңзерді қайтарудың қажеті жоқ: кез-келген жылжымалы нысанды кез-келген уақытта сүйреуге болады.
Егер 3D құралын (немесе компас құралын) таңдаған болсақ, тінтуірдің оң жақ батырмасымен немесе екі саусағыңызбен тактильді экранда (мысалы, планшет) сырғыту арқылы 3D көрінісін қисайтуға болуы мүмкін.
Екі рет шерту объектісі бойынша (нүктеге, сызыққа, көпжақтарға) бояу мензерін көрсетеді 3 сурет.
Сурет 3.
Санның мәнін екі рет шерту оның дисплейінің дәлдігін өзгертуге мүмкіндік береді.
Қажет баптауларды бассақ олар толық ашылады және олардың аты көрсетіліп тұрады, 4 суретте.
Сурет 4.
Геометрия тапсырма элементтерін калькулятормен де шешуге болады. Калькуляторға сандық мәндерді енгізуге болады. Төменде ашық калькуляторды бір рет басу арқылы ABCD тіктөртбұрышының [AB] жағының ұзындығын, содан кейін [ad] ұзындығын өлшейтін 5.75 санына кезекпен басамыз. Калькуляторда 5.75 саны 5.75... ретінде көрсетіледі, бұл мәннің жақындағанын көрсету. Екі өлшемнің көбейтіндісі шамамен ≈ 9,59 нәтиже береді, 5 суретте өлшем бірлігі туралы нақты айтылған.
Содан кейін нәтижені экранда сүйреп апарып, «аймақ"құралын пайдаланып тікелей көрсетілген мәнмен салыстырып алуға болады.
Сурет 5.
Келтірілген жоғарыда мысалда курсорды Alg⟷ Num өзгетсек Alg дисплейінде экранда 5,75... x 1,75... есептеуі көрсетіледі, алгебралық есептеуде ab болады.
Терезенің жоғарғы жағында орналасқан экспресс құралдар тақтасында сол жақтағы үш белгіше жаңа құжат жасауға, бар құжатты ашуға және ағымдағы құжатты сақтауға арналған. Жаңа құжат браузер пайдаланатын жүктеу папкасында орналасады, 6 сурет.
Сурет 6.
Қазіргі уақытта бағдарлама француз, испан, неміс, голланд (Бельгия және Голландия), итальян, грек және корей және, әрине, ағылшын тілдерінде қол жетімді.
Осылайша, компьютерлік бағдарламалар мұғалімдер мен студенттердің өзара әрекеттесуін қамтамасыз етеді, оқушылардың тәуелсіздігіне ықпал етеді және оларға сенімді болуға көмектеседі және студенттердің стереометрияны тиімді оқуға деген ынтасын арттырады.
Әдебиет:
- Гусев В., Қайдасов Ж., Қағазбаева Ә. Геометрия: учебное пособие. А.: МЕКТЕП, 2015.6–9 с.
- Cabri Express:URL: https://cabri.com/en/student/cabri-express
