Климаттық жағдайларға байланысты біздің елімізде хлорелланы ашық жерлерде өсіру қиын, сондықтан биореакторларды қолдану қажет. Мал шаруашылығы кәсіпорындарында биореакторларды пайдалану және жануарлардың рационына микробалдырлар мәдениетін енгізу жемнің сіңімділігін арттырады және осылайша өнімнің шығымдылығын арттырады Хлорелланың өнімділігін арттыру оның өсіру барысындағы жағдайларға тікелей байланысты. Хлорелланың құрамындағы ақуыз мөлшері ауыл шаруашылықта пайдалану барысында оның өнімділігін бірнеше есе арттырады.
Кілт сөздер: хлорелла, құрылғы, қан көрсеткіші, иммунитет, микробалдырлар.
Из-за климатических условий в нашей стране хлореллу сложно выращивать в открытом грунте, поэтому необходимо использовать биореакторы. Использование оборудования на животноводческих предприятиях и введение в рацион животных культуры микроводорослей повышает усвояемость кормов и, таким образом, повышает урожайность продукции. Повышение продуктивности хлореллы напрямую зависит от условий ее выращивания. Содержание белка в хлорелле в несколько раз повышает его продуктивность в процессе использования в сельском хозяйстве.
Ключевые слова: хлорелла, оборудование, анализ крови, иммунитет.
Өз зерттеулерінде В. М. Андреева (1975) талшықтарды анықтадыхлорелла жасушаларының қабырғалары ішектің жұмысына оң әсер етеді, аэробты бактериялардың дамуын күшейтеді және нәжіспен жоюға ықпал етедідененің ішкі токсиндері ғана емес, сонымен қатар ксенобиотиктер — металдар менпестицидтер.Хлорелла құрамында көптеген минералдар бар, соның ішіндемырыш, кальций, мыс, темір, магний және германий. [2]
Н. И. Богдановтың мәліметтері бойынша хлорелланың өсуі нуклеин қышқылдары мен аминқышқылдарынан, пептидтерден, дәрумендер мен қанттан тұрады.Автор хлорелла өскен кезде мутацияға қарсы процесс және тіндердің тиімді регенерациясы жүретінін айтады. Сонымен қатар, гендік ақпаратхлореллалардың бір ұрпағынан екіншісіне беріледі. Тиісті жағдайларда хлорелла төрт немесе одан да көп мөлшерде өсуі мүмкін екендігі дәлелденді рет. Бұл процесс екі миллион жылдан астам уақыт бойы жалғасып келеді.
Зерттеудің өзектілігі — микробалдырларды өсіру процесі. Өсіру тұжырымдамасы әр түрлі технологиялық шешімдермен қамтамасыз етілген табиғи ортаға тән емес жағдайларды пайдалануды болжайтын өсімдіктерді, дәнді дақылдарды, өсімдік жасушаларын, микробалдырларды, тіндерді, микроорганизмдерді, сондай-ақ жануарларды бақылаумен өсіру. Хлорелладан жасалған қоспа мал шаруашылығының өнімділігін арттырып, пайда келтіреді.650 дей дәрумен микроэлементтен тұратын жасушаны синтетикалық құраммен алмастыру мүмкін емес.
Су массасынан балдырлардың жасушасын бөлу процесі көлемді еңбек етуді қажет етеді Хлорелла суспензиясының тәуліктік нормасы ірі қара малдың бір баласын тамақтандыруда 5–6 %, ал есейіп өскен малды тамақтандыру нормасы 8–10 % құрайды. Хлореллада фотосинтез процесі қарқынды жүреді Сондықтан ол көп мөлшерде өттегін бөліп, мол органикалыө зат береді. Күн сәулесі түсіп тұрған суда қарқынды көбейеді. Жасушасы 4,8,16 бөлікке бөлініп кішкене шарлар — споралар пайда болады.
Құс шаруашылығында хлорелла суспензиясын пайдалану қосымша жемсіз құстың массасын 20 % — ға арттыруға, ветеринариялық препараттарды қолданбай жас малдың қауіпсіздігін 98 % — ға жеткізуге, жұмыртқаның инкубациялық қасиеттерін жақсартуға және тауықтардың өнімділігін 20–25 % — ға арттыруға мүмкіндік береді.өміршеңдігі жоғары тауықтар [3].
Хлорелла микробалдыры жануарлардың өсуін ынталандырады, жемнің сіңімділігін арттырады және малдың қауіпсіздігіне қол жеткізуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, хлорелланы жыл бойы өсіруге болады
Сол бір артықшылықтар хлореллы, ол мүмкіндік береді олқылықтардың орнын толтыру кемшілік жасыл жемшөп өзгертпей, индустриялық технология азықтандыру және өсіру жануарлар. Хлорелла суспензиясы ауылшаруашылық жануарларының кез-келген түрін тамақтандырудың технологиялық процесіне оңай қосылады.
Материалдар мен әдістер
Зерттеу жұмыстары барыында ең алдымен хлорелланың тығыздығы анықталды. Жасушалар есептеу әдісі 1 мл сұйықтықтағы микроорганизмдердің санын анықтау үшін оларды есептеу камерасында микроскоппен санау жүргізіледі (том-Цейс, Горяев, Бюркер немесе Претеченский). Санау камералары-бұл бастапқыда микроскопия арқылы қанның формалық элементтерін есептеу үшін қолданылатын құрылғылар [1].
Хлорелла жасушаларын есептеу Жарық микроскопиясы үшін стандартты әдіс бойынша, Горяев камерасын микроскопта қолдану арқылы жүргізілді. Сенімділік үшін жасушаларды санау үш қайталауда жүргізілді. Санау камерасы қалың слайд тәрізді әйнекке ұқсайды, оның ортасында торы бар әйнек табақ бар (немесе жартысына бөлінген тақтайшадағы 2 тор). Зерттелетін сұйықтықты Мұқият араластырғаннан кейін оның үлгісі алынады және санау камерасының торына жағылады, жабын әйнекпен жабылады көлемі 18х18 мм, қалыңдығы 0,25–0,35 мм және қақпақ әйнегі Ньютон сақиналары пайда болғанша камераның бүйір тақталарына жағылады. Камерадағы зерттелетін сұйықтық қабатының биіктігі 0,1 мм болу үшін жабын шынысын сүртеді.
Қоспа ретінде хлорелла суспензиясының 1 мл суспензиясының кемінде 10 6 жасушасы қолданылды.
Хлорелла өсіруге арналған құрылғы
Хлорелла суспензиясын алу үшін химиялық реактивтердің, энергетикалық құралдардың ең аз мөлшері пайдаланылады, қоршаған ортаның ластануына толық жол берілмейді, ал алынатын өнім экологиялық таза болып табылады. Хлорелла суспензиясының өндірісінде қалдықтар жоқ, өйткені барлық өндірілген өнімдер жануарларға жем ретінде қолданылады. Микробиология өнеркәсіптік деңгейге дейін дамыған сайын, экспериментаторлар мен өндірушілердің пайдасына қосымша қарқынды жарықтандыруды қолдануға мүмкіндік беретін көптеген мәліметтер жинақталды. Микробалдырлармен жұмыс істеудің бастапқы кезеңдерінде жарық ағынының хлореллаға әсері туралы зерттеулер жүргізілді [4]. Әрине, олар дозаның әсері бар екенін анықтады — жарықтандыру кезінде, яғни. объектінің жарық дозасы неғұрлым көп болса, өсіру деңгейі соғұрлым жоғары болады. Көп ұзамай мәселенің екі логикалық негізделген шешімі пайда болды-жарық көзіне қатысты объектілердің симметриялы орналасуын бақылау немесе жарықтандыруды арттыру. НАО Семей қаласындағы шәкәрім университетінде агротехнопарк ғылыми орталығында хлорелла өндіруге арналған құрылғысы орналасқан.
Бұзау мен тауықтың қан құрамынан жалпы ақуыз, альбумин, аланинаминотрансферазу (АЛТ), аспартамаминотрансфераза (АСТ), мочевина,зәр қышқылы, фосфор, каротин, билирубин анықталды. Биохимиялық зерттеулер фотоколориметр КФК-3 «Vital» фирмасының жиынтығы арқылы жүргізілді Хлорелла суспензиясын алу арнайы құрылғы арқылы алынды. Хлорелланы қарқынды өсіру мақсатында Тамия қоспасы пайдаланылды.
Зерттеу нәтижелері: Тәжірибе жүргізу барысында хлорелланы жемшөп қоспасы ретінде пайдалану кезінде биологиялық аналогтар принципі бойынша жас тауықтардан 3 топ құрылды (әрбір топта 20 данадан). Тәжірибені бастапқы қою барысында жас тауықтардың жас мөлшері 60 күн болса, тәжірибе соңына қарай 105 күнді құрады. 1 ші топта хлорелла суспензиясы суға қосылып беріліп отырылды, 2 ші топта жем шөп құрамына араластырылып салынды, 3 ші топ бақылау тобы яғни, хлорелла суспензиясы пайдаланылмады. Тәжірибе барысында 1 ші топқа бір басқа орташа 5мл –нан 7 мл аралығында доза мөлшері қосылып отырылды.Тауықтардан қанды тексеруге алу әрбір топтан 10 бастан тәжірибе алдында және тәжірибе соңында 10 бастан зерттеулер жүргізілді.
Эксперимент алдында бақылау және тәжірибе топтарында биохимиялық зерттеу нәтижелері физиологиялық норма қалпында, басқандай айырмашылықтар байқалмады. Хлорелла суспензиясын 45 күн бойы беру барысында қан құрамындағы биохимиялық анализдар кезінде келесі нәрселер байқалды: хлорелла суспензиясын жем шөппен пайдаланған балапандардың қан құрамындағы зәр қышқылы, бақылау тобындағы балапанадардан айырмашылықтары байқалды, 1 тәжірибелік топта 188,12±16,28, екінші тәжірибе тобында 194,34±13,10, бақылау топта 243,15±17,78 мкмоль/л.
Қорытынды Хлорелла суспензиясын алу фотобиореактор арқылы өндірілді. Хлорелла суспензиясының тығыздығы Горяев камерасы арқылы анықталынды, максимальды тығыздық 1 мл құрамда 20 млн хлорелла құрады. Алынған суспензияны құс шаруашылығында қолданысқа ие болып, тәжірибелік жұмыстар жүргізілді. Құстард.
Әдебиет:
- Богданова, A.A., Суховский, H. A. Оценка токсикологических и токсикогенетических показателей суспензии хлореллы при технологии выращивания в электростатическом поле / A. A. Богданова, H. A. Суховский, A.JI. Фираго и др. И Международный технико-экономический журнал. — 2015. -№ 1. — С. 64–68.
- Суховский, H.A., Богданова, A. A. Технология производства суспензии микроводоросли штамма ИФР № С-111 в условиях животноводческих комплексов // Сборник материалов Международной научно-практической конференции молодых ученых «Молодежь и инновации — 2013». — Горки: Белорусская государственная сельскохозяйственная академия. — 2013. — С. 287–290.
- Суховский, H. A. Создание установки для производства микроводоросли (хлореллы) [/ H. A. Суховский, A. A. Богданова // Вестник АПКВерхневолжья. — Ярославль: ФГБОУ ВПО «Ярославская ГСХА». — 2012. — № 4. -С. 90–94.
- Шмигель, В.В., Суховский, H. A. Модель участка мембраны клетки хлореллы для исследования воздействия внешнего электростатического поля на клетку хлореллы [Текст] / В. В. Шмигель, H. A. Суховский // Международный научный журнал. — 2014. -№ 5. — С. 71–77.
