Бұл мақалада туристік ұйымды жылжытудың сандық технологияларын яғни мобильдік қосымша көмегі арқылы қолдану мүмкіндіктері ашылады. Зерттеу мәселесі бойынша дереккөздер мен статистикалық мәліметтерге жүгіне отырып «сандық технологияларды» тиімді ілгерілетуге арналған аз шығынды қосымшалардың бірі анықталып, егжей-тегжейлі ашылады.
Кілтті сөздер: туризм, цифрлық технологиялар, даму үрдістері, мобильдік қосымша.
В данной статье раскрываются возможности использования цифровых технологий для продвижения туристической организации с помощью мобильного приложения. На основе источников и статистических данных по проблеме исследования было определено и подробно раскрыто одно из недорогих приложений для эффективного продвижения «цифровых технологий».
Ключевые слова: туризм, цифровые технологии, тенденции развития, мобильное приложение.
This article reveals the possibilities of using digital technologies to promote a tourist organization using a mobile application. Based on the sources and statistical data on the research problem, one of the low-cost applications for the effective promotion of «digital technologies» was identified and disclosed in detail.
Keywords: tourism, digital technologies, development trends, mobile app.
I — Қазақстан туризмінің болашағы — цифлық туризм
Соңғы 2 жылда әлемдік нарықта ауқымды өзгерістер болды. Жаһандық COVID-19 пандемиясынан бастап Қазақстандағы 2022 жылғы қаңтар оқиғасына дейін. Қазірдің өзінде Ресей мен Украина арасында күрес жүріп жатыр. Осы оқиғалардың арқасында туристердің көптеп келуіне тағы да себепкер болудамыз. Бұл Қазақстанның туризм саласының дамуына оң әсерін тигізді. Жыл сайын Қазақстанға туристер көбірек келеді, өйткені виза алу, тұру, ойын-сауық пен қызмет көрсету үшін барлық жағдай жасалған.
Бүгінгі таңда цифрландыру аясында туризм саласындағы көптеген мәселелер саяхаттауды бұдан да жеңілдей түсті. Инновация мен цифрлық заманда өмір сүріп жатқан адамдардың күнделікті қолданатын техникасына ұялы телефон жатады. Оның арқасында көптеген ақпаратты ала отырып, сонымен қатар таратуға болады. Туризм және саяхат-жаһандық экономикалық дамудың қуатты ынталандырушысы болып табылатын әлемдегі ең ірі салалардың бірі. Ақпараттық жүйелердің дамуына қарамастан, бұл технологиялар Қазақстанда қазіргі туристік бизнесінде айтарлықтай маңызды құрал емес, ал шетелде ақпараттық технологиялар кейбір ірі туристік және әлеуметтік-мәдени жобалардың ажырамас бөлігі болып табылады. Бүгінгі таңда планшеттер мен смартфондарға арналған мобильді қосымшалар ішкі туризмді ынталандырудың және инвестициялық жобаларды ілгерілетудің инновациялық құралы болып табылады. Қазақстанда мобильді қосымшалар нарығының өсуі, ірі әлемдік нарықтардың ішіндегі ең маңыздыларының бірі болып табылады. Озық инновациялық технологияларды пайдалану уақытты оңтайландыру және саяхатшылар үшін қажетті туристік өнімді таңдаудың алуан түрлілігі тұрғысынан үлкен әлеуетке ие. Қызметтер нарығында, Интернет-ресурстарды пайдалануға қайта бағдарлауды ескере отырып, инновациялық технологияларды енгізу қажеттілігі туындайды, олардың бірі мобильді қосымшалар болып табылады. Көптеген компаниялар мобильді саяхат қосымшасының сатылымда ұлғаюынан, қызмет сапасын жақсартуынан, сатып алушылардың адалдығын қалыптастыру сияқты әрекеттерінен пайдасын көреді. Қазіргі уақытта барлығы дерлік смартфонға ие болған кезде, туристердің шамамен 65 %-ы, 110 мобильді қосымшаның көмегімен сапар бағытын жоспарлағанды жөн көреді. Кәсіпкерлердің шамамен 70 %-ы рейстерге тапсырыс береді және мобильді қосымшалар арқылы қонақүйлерге тапсырыс береді. Статистика көрсеткендей, туристік компаниялардың, қонақ үйлер мен авиакомпаниялардың шамамен 80 %-ы бренд туралы хабардар болудың, кірістің артуының пайдасын көреді [1].
Туристер кез-келген елде немесе қалада жүруге мүмкіндік беретін қосымшаларды ерекше бағалайды. Саяхатқа арналған мобильді қосымша сөздіктер, карталар, қала бойынша навигация, соның ішінде әртүрлі орындар (мейрамханалар, кафелер, аттракциондар және т. б.) бойынша нұсқаулық ұсына алады. Осыған дәлел ретінде, Алматыда туристер үшін арнайы мобильді қосымша әзірленген болатын, оның көмегімен көрікті жерлер туралы барлық ақпаратты білуге, турларды, әуе билеттерін сатып алуға, қонақүйге тапсырыс беруге болатын Visit Almaty жариялаған. Visit Almaty қосымшасын, 2020 жылы әзірлеуді жоспарлаған. Ең алдымен, бұл офлайн карталардың арқасында қаланы шарлауға көмектеседі. Сондай-ақ көрікті жерлер туралы барлық ақпарат жиналады. Сонымен қатар, қосымшаның көмегімен әуе және теміржол билеттерін, туристік турларды, іс-шараларға билеттерді онлайн сатып алу, қонақүйлер мен хостелдерді брондауға, ауа райы туралы ақпаратты білуге, онлайн аудармашы мен онлайн-кеңесшіні пайдалануға болады (чат боты).
Осыдан, мобильді қосымшалар туризмде ерекше орын алады. Себебі, мобильдік қосымша туристік көмекшілер ретінде әрекет етеді және турагент қызмет уақытын жеңілдетеді. Қазақстан нарығына цифрлық туризмді дамыту бойынша мобильдік қосымшаның тиімді, әрі қолайлы екеніне көз жеткіземіз. Сол үшін алғашғы қадам ретінде Алматы қаласына “KZGO” атты мобильдік қосымша негізінде Алматыда орналасқан шағын авторлық турлар мен белгілі бір уақыт аралығында болатын мерекелер базасының жиынтығын беретін тегін мобильдік қосымшаны құруды ұсынамыз.
II — KZGO мобильдік қосымшаға сауалнама
Туристерге арналған мобильді қосымшалар биылғы жылдың ең ыстық тренді.
Соңғы екі жылда нарыққа шыққан смартфондарға арналған бағдарламалардың саны жай ғана ауқымды емес, және олардың арасында нақты құтқарушылар пайда бола бастайды, олардың көмегімен сіз сапар кезінде туындаған кез келген мәселелерді шеше аласыз.
Мобильдік қосымшамызды жасамас бұрын біз оның актуалдылығын және тұтынушының қалауы мен портретін анықтау керекпіз. Ол үшін біз Алматы тұрғындары арасынан сауалнама жүргіздік. Бұл сауалнама арқылы біз тұтынушының жасын, жынысын, әлеуметтік жағдайын және олардың мобильдік қосымшаларға деген жалпы көзқарасын біле алдық.
Сауалнамаға сүйеніп, негізге алынатын ақпарттар (сауалнама нәтижелері Қосымшада көрсетілген):
— Тұтынушылардың жасы жағынан 25–35 жас аралығындағы адамдар басымдылық көрсетеді (1-сурет). Бұл жас тобындағы адамдар көбінесе қаржылық жағдайы тұрақталған, отбасылы болып саналады;
— Жынысы жағынан әйелдер басымдылық көрсетеді (56,4 %) (1-сурет);
— Мобильдік қосымшаларды адамдар көбінесе картаны (14,4 %), ауа-райыны (13 %) көру үшін және ойын (14,3 %) ойнау үшін қолданады (2-сурет);
— Тұтынушылардың 31 %-ының мамандығы қарапайым жұмысшыларды құрайды (3-сурет). Яғни олар: дәрігер, мұғалім, электрик, құрылысшы және т.б;
— Сауалнамадан өткен адамдардың 34 %-ы жылына 1 рет немесе мүлдем демалысқа шықпайды, 32 %-ы жылына міндетті түрде 1 рет шығады, 23 %-ы жылына 1–3 рет, ал 11 %-ы 3 реттен аса демалысқа шығады (4-сурет);
— Тұтынушылардың 31 %-ы мобильдік қосымшаларды көлікте қолданады (6-сурет). Сонда адамдар көбінесе карталар мен жолсілтемелерді жиі қолданады;
— Мобильдік қосымшаны демалыс кезінде тұтынушылардың 79 %-ы күніне бірнеше рет қолданады (7-сурет);
— Сауалнама қатысысушыларының 64 %-ы мобильдік қосымшаны транзакция үшін қолданбайды (8-сурет). Сондықтан біз мобильдік қосымшаға бұл фунцияға басымдылық бермейміз.
III — KZGO авторлық турлардың мобильдік қосымшасы
Сауалнама нәтижелері бойынша бізде туристік бағытта мобильдік қосымшаны қолданатын тұтынушының портреті пайда болды. Бұл әсіресе цифрландыру мен жаңа технологиялар заманында өзекті, әрі пайдалы бағыт болып отыр. Біз алматылықтарға, сондай-ақ келетін туристерге қаладағы «танымал емес» деп аталатын орындар мен іс-шараларға баруға мүмкіндік беретін мобильдік қосымша үлгісін ұсынғымыз келеді. Оның негізгі атқаратын функциялары:
— авторлық турлардың бір базасын ұсыну;
— жас категориясы бойынша ивент мерекелер топтамасы;
— санаторий мен курорттар жиыны;
— жылына бір рет өткізілетін мерекелер тізімі;
— квест пен гик фестифальдар күнтізбесі.
Осы шаралардың барлығы арнайы ақпараттармен қамтылып, орналасқан жері мен мерекелердің өткізілетін күндері мен жұмыс кестелері жазылады. Авторлық турларды жинақтайтын, карта рөлін атқаратын, мобильдік платформасы турларға қоса, туристік орындар және мейрамхана индустриясын қамтитын әсем орындарын көрсетеді. Мысалы, жыл сайын өткізілетін Орталық Азиядағы ең ірі халықаралық комикс және поп-мәдениет фестивалі — Алмакон. Comicsboom порталының нұсқасы бойынша 2019 жылғы ТМД-дағы ең үздік комикс фестивалі. бір шаңырақтың астына мыңдаған комикстердің, фильмдердің, анимелердің және т. б. жанкүйерлер жиналады [2]. Осыған ұқсас басқа да шаралар “KZGO” мобильдік қосымшасына жазылады. Алайда қосымша арқылы тек мерекелер мен орындардың ақпараттық базасымен таныс бола аласыз. Белгілі бір билетті немесе броньді алу үшін, мобильдік қосымшадан сілтеме арқылы сатып жатқан серіктес компаниядан ала аласыз.
Қорытындылай келе, Қазақстанда цифрландыру саясаты бойынша мобильдік қосымшаларды енгізу актуалды және тиімді бағыт болып отыр. Соның нәтижесінде қаланың ішкі туризміне ат салысу арқылы “KZGO” мобильдік қосымшасын жасау көмегімен авторлық турлардың, “танымал емес” мерекердің тұтынушыларға бір базасын ұсыну. Келешекте, бүкіл Қазақстан үшін қолайлы болатын, әр жылы орындар жайлы ақпарат беретін қосымшалар көлемі ұлғаю арқылы ішкі туризмнің одан ары дамуына септігін тигізеді.
|
|
|
|
Сурет 1. Жасы мен жынысы нәтижелері |
Сурет 2. Қосымшаны қолдану бағыттары |
|
|
|
|
Сурет 3. Сұралған мамандар статистикасы |
Сурет 4 |
|
|
|
|
Сурет 5 |
Сурет 6 |
|
|
|
|
Сурет 7 |
Сурет 8 |
Әдебиет:
- Анализ рынка мобильных приложений в туристской индустрии//Володченко Виктория Сергеевна/Ланцова Дарья Сергеевна/Миронова Татьяна Алексеевна/Бышок Ксения Александровна/Сапунова Екатерина Витальевна// «Компьютерные и информационные науки»//Туристердің мобильдік қосымша пайдалану статистикасы //– (https://cyberleninka.ru/article/n/analiz-rynka-mobilnyh-prilozheniy-v-turistskoy-industrii)
- Информация о мероприятии 31/10/2020–01/11/2020 | Алматы АлмаКон 2020 | Фестиваль комиксов — (https://anime-conventions.ru/convention/almakon-2020-festival-komiksov-c1788.html)
