Бұл мақала осы заманғы жаңаша технология-AR технологиясына арналған. AR технологияға анықтама берілді және технологияның даму тарихына шолу жасалды. Болашақта бұл технологияның әр түрлі салалардағы даму бағыттары және нарықтағы үлесі зерттелді. AR технологиясын ендіруді қиындататын жағдайлар анықталды.
Кілттік сөздер: AR технология, VR, толықтырылған шыңайылық, 3D модель, симулятор, AR көзілдіріктері, аралас шыңдық.
Эта статья посвящена новейшей современной технологии — технологии AR. AR было дано определение технологии и проведен обзор истории развития технологии. В дальнейшем изучались направления развития этой технологии в различных отраслях и доля рынка. Выявлены обстоятельства, затрудняющие внедрение AR технологии.
Ключевые слова: AR технология, VR, дополненная реальность, 3D модель, симулятор, очки AR, смешенная реальность.
Қазіргі кезде AR технологиясы білім беру нысандарында: кітаптарда, газет-журналдарда, жарнамада қолданып жүр. Білім беру нысандарын AR (augmented reality) негізінде цифрлеу технологиялары біздің елімізге жаңадан ендіріліп жатқан, зерттеуді қажет ететін, технологиялық құрал болып табылады. Осы салада, әсіресе әлемде қалыптасқан саяси жағдайға байланысты ғылыми және практикалық зерттеулерді жандандыру қажет.
AR (augmented reality) — бұл нақты уақытта осы физикалық әлемді кез келген құрылғыларды- планшеттер, смартфондар және бағдарламалық қамтамасыз етуді қолдана отырып цифрлық мәліметтер арқылы толықтыратын құрал.
Толықтырылған шынайылық термині алғашында Гарвард университетінің студенттерімен үш өлшемді графиканы көрсету үшін, толықтырылған шынайылықты — Sword of Damocles стереокөзілдіріктерінің жұмыс істейтін кибернетикалық прототипін құру бойынша зерттеу жүргізу кезінде ұсынылды (сурет 1). Ол шындықтың осы түрін «шынайы әлемнің бейнесіне компьютерлік графиканы салу жүйесі" деп қарастырды.
Сурет 1. Ең бірінші AR көзілдіріктері
Толықтырылған шынайылық тек қана практиктерді ғана емес, сонымен қатар құбылыстың мәнін түсінуге, оның тән сипаттарын бөлуге ұмтылатын теоретиктерді де қызықтырды [2].
Виртуалды шындық (VR) терминін қолдану қатысушы бақылаушы толығымен шынайы емес, яғни нақты қоршаған ортаның қасиеттеріне сәйкес келуі немесе мүлдем сәйкес келмеуі мүмкін бір мәнді емес деп болжайды. Толықтырылған шынайылық тұрақты шындықпен тікелей байланысы бар (П. Милграм терминологиясында), шындық виртуалды компоненттермен толықтырылған кезде, виртуалды объектілерді нақты әлемнің бейнесіне салуға және жасанды ақпарат ағындарын кеңейтуге мүмкіндік бере отырып, олардың тұрақты шынайы объектілеріне қарсы қоя отырып, біріктірілген шындықтың мысалы болып табылады (сурет 2).
Сурет 2. Аралас шындық
Бүгінгі танда AR технологиясы контекстік ақпаратты визуализациялаудың мықты құралы және оны адамға жеткізудің эргономикалық тәсілі болып табылады [1].
Технологиялар нарығы жас болғанымен, оның көлемі үлкен және өсіп келеді. Forbs ресурсының мәліметтері бойынша мобильді виртуалды және толықтырылған шынайылықты тарату 2017 жылғы мобильді нарықтың басты тренді болады. Материал авторларының айтуынша, «адамдар әлі күнге дейін сиқырлығы таусылмаған толықтырылған шынайылықты жақсы көреді. VR-екінші орында. Бұған дәлел- Pokemon Go , ол нарықтағы виртуалды шындықтың кез келген қосымшасынан барынша табысқа жетті. Бұл феноменнің бұлай болу себебі, толықтырылған шынайылық смартфондардың жүздеген миллион иелерінің пайдалануына дайын, ал виртуалды шындық үшін ол iOS немесе Android үшін жасалған болса да, шлемді сатып алу керек». Осылайша, AR/VR-құрылғылар нарығы өседі, ол технологиялардың әр түрлі қолдануларын жеделдете түседі [2].
Сонымен қатар, толықтырылған шынайылық компьютерлік ойындары мүгедектердің жоғалтқан аяқ-қолдарынын ауырсынуын азайтуы мүмкін.
Ғалымдар бұл нәтиже ұзақ уақыт сақталатынын және зерттеуден жарты жылдан кейін жоғалып кетпейтінің айтуда [3].
Сату
Болашақта сату саласына виртуалды және AR технологияларын терең енгізу күтілуде. Толықтырылған шынайылық дәстүрлі сату арналарында да, электрондық саудада да сату сапасын жақсарта алады. Өнімді смартфон құрылғысының камерасы арқылы немесе басқа құрылғы арқылы қарау кезінде қосымша деректер қабаттары кез келген пайдалы ақпаратты қамтуы мүмкін (өнім сипаттамасы, басқа баламалармен салыстыру, пікірлер және т. б.).
Осылайша, AR технологиялары сату саласы үшін кең ауқымды мүмкіндіктер ұсынады.
- Әсерлі демонстрациялар. Маркетингтік акцияларда пайдаланылады. Мұндай демонстрациялардың ауқымы әртүрлі болуы мүмкін (маркерлердегі қарапайым толықтырылған шынайылықтан бүкіл шоуға дейін). Барлығы тұрақты тұтынушыларға қажетті әсерге байланысты.
- Ойын» навигациясы. Толықтырылған шынайылықта кейбір логистикалық міндеттерді шешуге болады (әзірге көптеген шектеулермен). Мысалы, 3D көрсеткіштері арқылы қажетті жерге жолды көрсету. Сондай-ақ, толықтырылған шынайылықта түрлі жарнамалық баннерлерді орналастыруға болады.
- Тікелей байланыссыз өніммен танысу. Бұл үйде виртуалды жиһазды орнатуда да, мысалы, дүкенде виртуалды киім үлгісінде де көрінуі мүмкін. Пайдаланушы үшін бұл таңдау процесін оңайлатуды білдіреді, өйткені ол бір жерде тұрып, интерактивті айнадағы модельдерді өзгерту немесе үйден шықпай-ақ жиһаз таңдауын анықтай алады. Компаниялар үшін бұл жаңа клиенттерді тартуды, сатушы-кеңесшілерде қажеттіліктің жоқтығын және тіпті дүкендерді виртуалды немесе толықтырылған шынайылыққа көшіруді білдіреді.
- AR технологиясы сатудан кейінгі қызмет көрсету немесе тұтынушыны сатып алынған тауарды пайдалануға оқыту үшін жақсы құрал бола алады. Жеңіл жүктелетін AR қосымшалар құрастыру, пайдалану немесе жөндеу жөніндегі нұсқаулық болуы мүмкін [3].
Маркетинг
Компанияның маркетингтік қызметтері тұтынушылар, интернет-ресурстар және сату нүктелері үшін өз ұсынысының арасындағы контекстік байланысты қамтамасыз ету үшін толықтырылған шындық мүмкіндіктерін пайдалана алады. Толықтырылған шынайылықты баспа БАҚ ресурстарымен бірге пайдалану 3D-суреттерді немесе медиалық қаныққан мазмұнды пайдалану арқылы жарнамалық хабарландыруларды қарау процесіне тұтынушыларды эмоциялық әсерін күшейте алады және сол арқылы сатуды ұлғайтуға ықпал ете алады. Толықтырылған шынайылық қосымшасы визуалды іздеуде құрылған. Пайдаланушы өз смартфонын қандай да бір өнімнің суретіне апарып, рецепт түрінде немесе кулинарлық шоудағы видео ретінде, немесе онлайн-тапсырыс түймесі түрінде қосымша ақпарат алады. Каталогтың бірінші шығарылымы 15 % — да орташа жауап қату деңгейін көрсетті, ал кейбір беттерінде ол 60 % — ға дейін жетті. Егер алынған нәтижелерді жарнамалық баннерге арналған CTR (click-through rate) орташа көрсеткішімен 0,3 % салыстырсақ, көрсеткіш фантастикалық жоғары. Мұндай жоғары нәтижелер осы технологияның жаңалығы әсерімен байланысты. Дегенмен, тауар туралы мәтінмәндік ақпаратпен бірге сурет тұрақты тұтынушыларда неғұрлым жоғары пікірге ие болады деп болжауға болады [4].
Жоғарыда айтылғандардың барлығын ескере отырып, AR технологиясы алдағы уақытта барлық салаларда кеңінен қолданылады және осы сала бойынша мамандарды даярлау қажеттілігі туады деп қорытынды жасай аламыз. AR технологиясы жаңа дамып келе жатқан салалардың бірі болып табылады. Бұл технологияны қолдану арқылы адам өмірін біраз жеңілдетуге болады. Мысалға, инженерге белгілі бір модель салу керек болса, ол осы технологияны қолдану арқылы нақты өмірде құра алады. Яғни стереокөзілдіріктерді қолдану арқылы кеңістікте сол модельді сыза алады және де осы нақты өмірде қалай болады екенің көзімен көре алады.
AR технологиясы аясында смартфондар мен планшеттерді ұсынатын мүмкіндіктер төменде көрсетілген.
- Құрылғы камерасынан алынған суреттегі бейнелерді (2D және 3D) тану үшін есептеу қуатын пайдалану.
- Кеңістіктегі құрылғының орнын қадағалау. Гироскоп пен акселерометрден алынған деректердің көмегімен құрылғының барлық осьтер бойынша бұрылу бұрыштарын үш өлшемді кеңістікте есептеуге болады. Құрылғының жағдайына байланысты қосымша шындыққа көзқарас ракурсын өзгертуге немесе осы мүмкіндікті пайдаланудың басқа сценарийлерін ойлап табуға болады.
- Виртуалды кеңістіктегі интерактивті элементтермен өзара әрекеттесу үшін сенсорлық енгізу.
AR технологиясы өнеркәсіптің түрлі салаларында, оның ішінде авиациялық және автомобильді салаларында қолданылады. Сондай-ақ, бұл технологияны пайдалану автомобильдер мен басқа да техниканы өндіру уақытын едәуір қысқартуға, сондай-ақ өндіріс кезіндегі қателердің санын азайтуға мүмкіндік берді.
Әдебиет:
- Папагианнис, Хелен Дополненная реальность. Все, что вы хотели узнать о технологии будущего / Хелен Папагианнис. —: Бомбора, 2019. — 288 c.
- Бойченко И. В. Дополненная реальность: состояние, проблемы и пути решения / И. В. Бойченко, А. В. Лежанкин // Доклады ТУСУР. — 2010. — № 1(21). — Ч. 2. — С. 161–165.
- Дрокина, К. В. Анализ возможностей применения технологии дополненной реальности в современных условиях / К. В. Дрокина, Н. В. Григорьева. // Инновационная наука. — 2016. — № 2–1 (14).. — С. 114–116.
- Кинг, Лайтман, Ларк Эпоха дополненной реальности / Бретт Кинг, Энди Ларк, Алекс Лайтман. —: Олимп-Бизнес, 2018. — 528 c.
