Ғылыми мақалада қазіргі жоғары білімнің ерекшелігі көрсетіліп, білім берудегі қалыптасқан көзқарасты өзгертудің мүмкін бағыттары атап өтілді. Мақалада дизайнер студенттер үшін жоғары кәсіби білімді дайындау маңыздылығы қарастырылған. Болашақ дизайнерлерді дайындаудың оқу процесінде практикалық іс-әрекеттерге назар аударған жөн, бірақ оқу процесінде теориялық бағыттың да маңызы зор. Заманауи инновациялық технологияның студенттердің дизайнды жобалаудағы кәсіби дағдыларын арттыру, білім беру компоненттерін дамыту әлеуетін ашатын идеялар көрсетілген.
Кілтті сөздер: студент-дизайнер, оқытушы, жоғары кәсіптік білім, дизайн, оқыту әдістері, құзыреттіліктер, инновациялық технологиялар, АКТ, блокчейн, IoT, стартап, 3D, мобильді сауда, онлайн-сайт.
В научной статье отражена специфика современного высшего образования, выделены возможные направления изменения сложившейся установки в образовании. В статье рассматривается важность подготовки высшего профессионального образования для студентов-дизайнеров. В учебном процессе подготовки будущих дизайнеров стоит обратить внимание на практические действия, но большое значение в учебном процессе имеет и теоретическая направленность. Отражены идеи, раскрывающие потенциал современной инновационной технологии в повышении профессиональных навыков студентов в проектировании дизайна, развитии образовательных компонентов.
Ключевые слова : студент-дизайнер, преподаватель, высшее профессиональное образование, дизайн, методы обучения, компетенции, инновационные технологии, ИКТ, блокчейн, IoT, стартап, 3D, мобильная торговля, онлайн-сайт.
Қазіргі заманғы әлемде сапалы білім бұрынғысынша жоғары бағаланады. Пәндік білім тек сарапшыларға ғана емес, барлық адамдарға оңай қол жетімді. Сондықтан дүние мен қоғам дамуының қарқынын ескере отырып, заманауи білім алу өте маңызды. Білім берудегі инновациялық үдерістер — бұл білім беру идеясын нақты инновацияға айналдыратын процедуралар мен құралдардың жиынтығы.
Бүгінгі таңда инновациялық технологиялар студенттерді оқытуда тиімділікті арттыруға бағытталған жаңа технологиялар ретінде әрекет етуде. Студенттерді оқытудың педагогикалық практикасына инновациялық технологияларды енгізу болашақ дизайнердің кәсіби құзыреттілігін дамыту үшін қажет [1].
«Инновация» ұғымы инновацияны, жаңалықты, өзгерісті білдіреді; инновация құрал және процесс ретінде жаңа нәрсені енгізуді қамтиды. Педагогикалық процеске қатысты инновация оқыту мен тәрбиелеудің мақсаттарына, мазмұнына, әдістері мен формаларына жаңасын енгізуді, мұғалім мен оқушының бірлескен қызметін ұйымдастыруды білдіреді [2].
Білім беру процесінде ең көп таралған жаңа тәсілдер:
— ақпараттық-коммуникациялық технологиялар (АКТ);
— тұлғаға бағытталған оқыту;
— жобалау және зерттеу қызметі;
— ойын технологиясы [3].
АКТ арқылы әлемде болып жатқан жаңаша өзгерістерді күнделікті сабаққа ұсынып отыру арқылы студенттердің өз мамандығына деген қызығушылығымен қатар, сүйіспеншілігін оятуға болады. Бұл дегеніміз — заман ағымы мен жылдамдығына қарай тез бейімделе білу. Бізде шет елде пайда болып жатқан технологияларды жасап шығару қазіргі күні мүмкін болмаса да, соларды келешекте елімізде өндіріп шығаратын мамандарды даярлау — мұғалімнің қолында.
Сән әлемінде де инновациялық жаңалықтар мен тенденциялар қарқынды дамып жатыр. Соларға тоқталып өтейік:
- Жаңа маталар.
Сән маркетингінің заманауи мамандары тұрақтылық талаптарына жауап беретін матаның жаңа түрлерін қолдануға бәс тігуде. Modern Meadow сияқты стартаптар экологиялық талаптарға сай келетін зертханада өсірілген теріні жасайды. Олар жануарларға зиян келтірместен материал шығарады. Нарықтың басқа қатысушылары, мысалы, Boost Threads және Innogenetics, өте берік қасиетке ие өрмекші жібегі инновацияларымен жұмыс істеуде [4].
Сурет 1
Спрей киімі: сән мен ғылымның таңғажайып тандемі
Бүріккіш мата жаңа киімдерді дәл қалағандарға дәл жасауға мүмкіндік береді.Барлығы көптен күткен уақыт келді: енді әркім ең аз күш пен уақытты жұмсай отырып, өз талғамына және мөлшеріне сәйкес киім жасай алады! Испандық сәнгер Манель Торрес (Manel Torres) лондондық профессор Пол Лакхэммен (Пол Лакхэм) бірлесіп, адам денесіне бүріккіш бөтелкеден немесе бүріккіш бөтелкеден шашыратуға болатын әлемдегі алғашқы сұйық матаны жасады [5].
Сурет 2
Жоғары технологиялар
Mit зерттеушілері Colorfabb 3D әзірлеуді ұсынды. Ол белгілі бір ұзындықтағы ультракүлгін сәулеге ұшыраған кезде түсін өзгертетін «Фотохромды сиямен» 3D нысандарын басып шығаруға мүмкіндік береді. Сынақ тәжірибесі ретінде көптеген реңктерге бағдарламаланатын сақина болды.
Біздің көңіл-күйімізге немесе жағдайымызға байланысты матаның түсін өзгерту технологиясы белсенді дамуда. Жаңа материалдар сонымен қатар біз күнделікті киетін киімнің пішінін өзгерте алады [4].
Сурет 3
Заттар интернеті (IoT)
IoT объектілер желісін сипаттайды — бұл, яғни ғаламдық желі арқылы байланысуға және мәліметтермен алмасуға мүмкіндік беретін технологиялар енгізілген» заттар». Жылдан жылға күнделікті сән адамдардың күнделікті өмірінің шындығын көрсете отырып, жетілдіруді жалғастыруда. Ақылды киімдер, көпфункционалды дизайн және бейімделген спорттық киімдер біздің әлемді тез толтырады. «Шынайы» өмір виртуалды өмірмен көбірек араласады және дизайнерлер киімнің «киюге жарамдылығы» ұғымын айтарлықтай кеңейтеді. Мысалы, Nadis, кез-келген қимылды орындау кезінде дірілдеу арқылы пайдаланушылардың қалыпты тұрысын реттейтін кіріктірілген сенсорлары бар йога шалбарын ұсынады. Сізді қадамдарды, калорияларды және басқа деректерді өлшейтін шұлықтар қызықтыруы мүмкін бе? Бұлшықет дистрофиясы бар қарт адамдарға жүруге, тұруға және белсенді болуға көмектесетін арнайы Fuseproject костюмдері де назар аударуға тұрарлық [4].
Сурет 4
Өзгермелі нарық жағдайларына жылдам бейімделу үшін деректерді талдау
Заманауи сән бизнесін оқытуды деректерді талдаумен таныспай елестету қиын. Неліктен студенттер үшін бұл технологиямен танысу маңызды? Big Data талдауы кәсіпорындарға тапсырыстар мен заттарды жеткізу тізбегі сияқты барлық процестерді тиімді бейімдеуге көмектеседі. Жаңа бағдарламалық құралдар компанияларға нақты уақыт режимінде кері байланыс пен ақаулар немесе зақымдалған тауарлар туралы хабарландырулар алуға көмектеседі. Бұл ақшаны үнемдеуге, артық қалдықтардан аулақ болуға және дұрыс уақытта дұрыс өнімді жеткізуге көмектеседі. Деректерді талдау ықтимал бизнес қауіптерін бірден тану арқылы тұтынушылардың қажеттіліктерін барынша қанағаттандыруға мүмкіндік береді [4].
Мобильді сауда
BigCommerce мәліметтері бойынша, әр үш адамның екеуі қарапайым дүкендерден гөрі, онлайн сатып алуды жөн көреді. Күнделікті жетілдірілетін мобильді технологиялар оны жеңілдетеді. Istituto Marangoni және басқа да жоғары сән мектептерінде студенттер біледі, бүгінде «mobile commerce» электронды сатудың ең жылдам дамып келе жатқан секторларының бірі болып табылады. Бұған Instagram және басқа әлеуметтік желілерде сатып алу, Apple және Android Pay сияқты сандық әмияндар арқылы тауарға ақы төлеу кіреді. Insider Intelligence болжамы бойынша 2021 жылға қарай мобильді коммерция 284 млрд. доллар немесе АҚШ-тың бүкіл электрондық коммерция нарығының 45 % құрайды.
Виртуалды және кеңейтілген шынайылық (VR)
Бөлшек сауданың физикалық және онлайн әлемін біріктіру — сән саласындағы сатылымды арттырудың тиімді жолы. Компаниялар «виртуалды шынайылықты» қолдануға жүгінеді, бұл сатып алушыларға сатып алудан бұрын, киімді «сынап көруге» мүмкіндік береді. Мысалы, AVAMETRIC брендтерге нақты киімдерді 3D форматында визуализациялауға және оларды интернетке, мобильді және қосымша құрылғыларға арналған сандық дене үлгілерінде киіп көрсетуге мүмкіндік береді [4].
Сурет 5
3D басып шығару
Сән бизнесі үнемі үйрену, жаңа тенденцияларға ашық болу маңызды салаға жатады. 2021 жылы көптеген брендтер аксессуарлардан бастап толық көріністерге дейін коллекциялар жасау үшін 3D технологиясын қолданады. Бұл қалдықтарды азайтады және өндірістің еңбек сыйымдылығын азайтады. 3D басып шығару мата қалдықтарын шамамен 35 % азайтады.
3D сәнді концептуалды өнердің жаңа деңгейіне шығарады. Оның жарқын мысалы — Анук Виппрехттің керемет өрмекші көйлегі, оның басқа адамдардың жақындығына байланысты қозғалатын механикалық қолдары бар. Сандық тоқу 3D басып шығаруда үлкен жетістіктерге жетті. Shima Seiki өндірушісі иірілген жіптерді бір сағаттан аз уақыт ішінде бүтін бір жіпсіз киімге айналдыра алады [4].
Сурет 6
Блокчейн
Блокчейн — жеткізілім тізбегінің ашықтығын, қадағалануын және тиімділігін қамтамасыз етудің тамаша құралы. Тасымалдаушылар мен банктерден делдалдар мен жеткізушілерге дейінгі процестің барлық қатысушылары ақпарат пен құжаттарды тікелей және қауіпсіз бөлісе алады.
Бұл Биткоин мен цифрлық валютаны есепке алу үшін қолданылатын технология туралы. Оны сән индустриясында да қолдану оңай. Тізбектегі «блоктар» транзакциялар туралы ақпаратты (соңғы сатып алу күні, уақыты және доллар сомасы), сондай-ақ транзакция қатысушылары сақталатын сандық деректер бөліктерінен тұрады [4].
Сән әлеміндегі инновация тек дизайн ғана емес. Жаңа клиенттерді тарту, оларға түбегейлі жаңа идеяларды, киім үлгілері мен аксессуарларды ұсыну үшін дизайнерлер бизнеске инновация енгізуі керек. Міндет жаңадан бастаған және қазірдің өзінде танылған дизайнерлерге нақты, физикалық, дүкенде де, онлайн-сайтта да жаңа технологиялармен тәжірибе жасауға мүмкіндік беру болды, содан кейін олар өз брендтеріне инновациялар енгізіп, тұтынушылармен байланыс орнатады. Мұның бәрі дизайнерлерге нақты бизнес пен бөлшек сауда тәжірибесін алуға көмектеседі [6].
Қорытынды
Қазіргі білім берудің негізгі мақсаты — тек білім, білік дағдыларды қалыптастыру емес, сонымен қатар жеке тұлғаның әлеуметтік құнды іс-әрекетке қатысуы үшін оның өзіне және қоғамға қажетті қабілеттерін дамыту. Осы тұрғыдан ойды өрбітетін болсақ, білім беруде тек білімді меңгерту, білік пен дағдыларды қалыптастыру жеткіліксіз. Керісінше білім, білік, дағдылар арқылы жеке тұлғаның үйлесімді түрде эмоционалды, ақыл-ой, адамгершілік, рухани-құндылық, еріктік, дене жағынан толыққанды дамуы маңызды. Білім беру барысында адам мәдени құндылықтарды, ғылыми білімдерді меңгереді. Соның нәтижесінде экономиканың, саясаттың, ғылымның, мәдениеттің, өнердің дамуына зор үлесін қоса алады.
Қазіргі кездегі білім берудің басты мақсаты — қоршаған әлем өзгерістеріне тез бейімделетін, тез бейімделетін жеке тұлғаны қалыптастыру. Педагогтардың инновациялық технологияларды оқу үдерісінде қолданудағы қалыптасқан тәжірибесі мектептерде тек дәстүрлі оқыту әдістерін қолдану арқылы бұған қол жеткізуге болмайтынын көрсетеді. Сабақта оқытудың жаңа формаларын қолдану бірқатар мәселелерді шешуге мүмкіндік береді. Инновациялық технологиялардың қажеттілігі даусыз. Оларды қолдану арқылы сабақтар қызықты болады. Студенттер оқудың белгілі бір нәтижелеріне қол жеткізуге ұмтылады, бұл түптеп келгенде білім сапасын арттырады. Сол себепті қазіргі инновациялық өзгерістерді білім саласына енгізу білім сапасына өте тиімді әсер етеді деген ойдамыз.
Мақалада келтірілген мысалдар білім берудегі инновациялар тек «ғылымды көпшілікке жеткізіп қана қоймайды», сонымен қатар әлемдік экономикалық дағдарысты ескере отырып, білім алуға материалдық шығындарды азайтады. Ендігі міндет — осы мәселелерді ескеріп, білім үдерісіне жаңа бағдарламалар мен жобаларды енгізу арқылы саналы әрі білімді ұрпақты даярлау және болашағына жол ашу!
Әдебиет:
- https://cyberleninka.ru/article/n/innovatsionnye-tehnologii-v-obuchenii-studentov-dizaynerov
- https://natural-sciences.ru/ru/article/view?id=32967
- https://portal.tpu.ru/SHARED/k/KAV47/education/Tab2/pt_v_t.pdf
- https://fashionstudies.ru/tendencii-v-texnologiyax-menyayushhix-modu-2021/
- https://dzen.ru/media/id/5d6e456a2fda8600aea8a30b/spreiodejda-udivitelnyi-tandem-mody-i-nauki-5d9b2f942beb4900adf5d0bc
- https://trends.rbc.ru/trends/innovation/5d67bd449a7947c7fce725a1
